صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/05/04
برگزار شده توسط: استان قزوین/ شهر قزوین
موضوع
زمان احراز تمکن محکوم به پرداخت خسارت تاخیر تادیه
پرسش
با توجه به شرایط محکومیت مدیون به پرداخت خسارت تاخیر تادیه، مطابق ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی و با لحاظ اینکه شرایط متعددی در این ماده ذکر شده است که یکی از آن ها تمکن مدیون است؛ آیا تمکن مدیون بایستی هنگام صدور رای احراز شود و یا هنگام اجرا و یا زمان تقدیم دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به؟ و اساساً درچه مرحله ایی از دادرسی لحاظ می‌گردد؟
نظر هیئت عالی
تمکن مدیون در زمان مطالبه ملاک است که البته باید تا زمان صدور حکم استمرار داشته باشد و مدعی عدم تمکن باید آن را اثبات کند و طبق ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی ادعای اعسار نیاز به اثبات دارد و در صورت احراز عدم تمکن مالی (اعسار) مدیون، احتساب خسارت تاخیر تادیه نسبت به زمان آتی قطع شده و تاثیر آن از تاریخ قطعیت حکم می‌باشد؛ لیکن اثری نسبت به وضعیت گذشته مدیون و احتساب خسارت تاخیر تادیه قبلی ندارد.
نظر اکثریت
یکی از شرایط محکومیت مدیون به پرداخت خسارت تأخیر تأدیه مطابق ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی احراز تمکن مدیون است و چون خسارت تأخیر تأدیه جزء خواسته محسوب می‌گردد باید دادگاه حین صدور حکم نفیاً یا اثباتاً اظهار نظر و رای صادر کند و پس از ثبوت اعسار مدیون احتساب خسارت تاخیر تادیه نسبت به آتیه قطع می‌گردد، لیکن عطف به سبق نمی گردد و تأثیر آن از تاریخ قطعیّت حکم خواهد بود و در قالب دفاع نیز می توان به تمکن یا عدم تمکن (مدیون) رسیدگی کرد و مستلزم تقدیم دادخواست و طرح دعوای مجزا نیست.
نظر اقلیت
تمکن مدیون باید هنگام اجرا احراز گردد اگر تمکن مالی داشت، اخذ گردد چون تمکن یا عدم تمکن مدیون در حین اجرا مشخص و لحاظ می‌گردد.
نظر ابرازی
عدم تمکن و اعسار دعوا محسوب می‌گردد و حتماً باید در قالب دادخواست مطرح و اقامه گردد و این دعوا ممکن است در حین دادرسی مطرح گردد و یا ممکن است در مرحله اجرا مطرح شود و در صورتی که در مرحله دادرسی مطرح گردد تواماً و یکجا رسیدگی خواهد شد.