مقدمه
در اجرای ماده 130 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح (مصوب 9 /10 /1382)، برخی از اعمال کارکنان که صرفاً تخلف انضباطی محسوب می‌شود و برخورد با مرتکبین آنها با توجه به مواد و جداول مربوط در آئین نامه انضباطی از اختیارات فرماندهان، روساء و مدیران می‌باشد به شرح این دستورالعمل تعیین و ابلاغ می‌گردد:
الف متن مواد مربوط در قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح:
-ماده 130: اعمالی که به موجب ماده (38) و بند (ج) مواد (42)، (43)، (44)،(51) و (78) این قانون صرفاً تخلف انضباطی محسوب می‌شود توسط ستاد کل نیروهای مسلح ظرف مدت سه ماه پس از تصویب این قانون تهیه و پس از تصویب فرماندهی کل قوا ابلاغ می‌گردد.
1- ماده 38: هر نظامی در غیر موارد مذکور در ماده (37) این قانون دستوری را لغو نماید به استثناء مواردی که صرفاً تخلف انضباطی محسوب می‌گردد به حبس از دو ماه تا یک سال محکوم می‌شود.
--تبصره: هرگاه لغو دستور مربوط به منع ازدواج با اتباع بیگانه یا با اتباع بیگانه ای که به سبب ازدواج تبعه ایران محسوب می‌شوند، باشد به حبس از سه ماه تا یکسال و اخراج از خدمت محکوم می‌گردد.
--ماده 37: هر نظامی که اوامر فرماندهان یا روسای مربوط را لغو نماید به ترتیب زیر محکوم می‌شود:
الف: هر گاه از امر حرکت به طرف دشمن یا محاربان و مفسدان امتناع ورزد، چنانچه حاکی از همکاری با دشمن باشد و یا موجب اخلال در نظام (بهم خوردن امنیت کشور) و یا شکست جبهه اسلام گردد به مجازات محارب و در غیر اینصورت به حبس از سه تا پانزده سال.
ب: اگر مخالفت با اوامر در ناحیه ای است که در آن حالت جنگی یا محدودیتهای ضروری اعلام شده و آن مخالفت مربوط به امور جنگی یا مقررات حالت محدودیتهای ضروری باشد، در صورتیکه عمل او موجب اخلال در نظام (بهم خوردن امنیت کشور) و یا شکست جبهه اسلام باشد به مجازات محارب والا به حبس از دو تا ده سال.
2- ماده 42: هر نظامی که باید به طور انفرادی یا جمعی به مأموریت برود عمداً و بدون عذر موجه در وقت مقرر حاضر نگردد به ترتیب زیر محکوم می‌شود:
الف: هر گاه حرکت برای عزیمت به منطقه جنگی یا مقابله با اشرار و مفسدان باشد و عمل مرتکب موجب اخلال در نظام (بهم خوردن امنیت کشور) و یا شکست جبهه اسلام گردد به مجازات محارب و در غیر این صورت به حبس از دو تا ده سال.
ب- هر گاه حرکت برای عزیمت به منطقه ای که در حالت جنگ یا آماده باش رزمی یا اعلام محدودیتهای ضروری موضوع اصل هفتاد و نهم (79) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران باشد به حبس از دو تا پنج سال.
ج: در سایر موارد به استثناء مواردی که صرفاً تخلف انضباطی محسوب می‌شود به حبس از دو ماه تا یکسال.
-تبصره 1: هر نظامی که پس از انتقال به یگان جدید در معرفی خود به آن بیش از مهلتی که به او داده شده، بدون عذر موجه تأخیر کند مطابق مقررات این ماده با وی رفتار خواهد شد.
-تبصره 2: هر نظامی که در منطقه عملیاتی جنگی یا موقع اعلام آماده باش رزمی بدون عذر موجه در محل معین حاضر نگردد به حبس از دو تا پنج سال محکوم می‌شود.
3- ماده 43: هر نگهبان که محل نگهبانی خود را بدون مجوز ترک نماید در صورتی که در مقابل دشمن یا همکاری یا تبانی باشد یا عمل وی موجب اخلال در نظام (بهم خوردن امنیت کشور) و یا شکست جبهه اسلام گردد به مجازات محارب محکوم در غیر اینصورت به شرح زیر مجازات می‌شود:
الف: هر گاه در مقابل دشمن یا محاربان و مفسدان باشد به حبس از سه تا پانزده سال.
ب: هر گاه در ناحیه ای باشد که در حالت جنگ و یا اعلام وضعیت و محدودیتهای ضروری موضوع اصل هفتاد و نهم (79) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و یا حالت آماده باش رزمی باشد و حبس از دو تا ده سال.
ج: در سایر موارد به استثناء مواردی که صرفاً تخلف انضباطی محسوب می‌شود به حبس از سه ماه تا دوسال.
-تبصره: نگهبان، مأمور (اعم از نظامی و انتظامی) مسلحی است که مراقبت و حفاظت یک محل یا یک منطقه و یا یک مقام معین به او واگذار شده باشد.
4- ماده 44: هر نظامی که در حین نگهبانی به طور ارادی بخوابد به شرح زیر محکوم می‌شود:
الف: هر گاه در مقابل دشمن و محاربان باشد ،در صورتی که عمل وی موجب اخلال در نظام (بهم خوردن امنیت کشور) و یا شکست جبهه اسلام گردد به مجازات محارب و در غیر اینصورت به حبس از دو تا ده سال.
ب: هر گاه در ناحیه ای باشد که در حالت جنگ یا اعلام محدودیتهای ضروری موضوع اصل هفتاد و نهم (79) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران یا آماده باش رزمی باشد به حبس از شش ماه تا دوسال.
ج: در سایر موارد به استثناء مواردی که صرفاً تخلف انضباطی محسوب می‌شود به حبس از دوماه تا یکسال.
5- ماده 51: هر نظامی که برای فرار از کار یا انجام وظیفه و یا ارعاب و تهدید فرمانده یا رئیس و یا هر مافوق دیگر یا برای تحصیل معافیت از خدمت و یا انتقال به مناطق مناسبتر ویا کسب امتیازات دیگر عمداً به خود صدمه وارد آورد یا تهدید به خودزنی نماید یا به عدم توانائی جسمی یا روحی متعذر شود و بنا به گواهی پزشک نظامی یا پزشکان قانونی تمارض او ثابت گردد و یا در انجام وظائف نظامی بی علاقگی خود را در موارد متعدد ظاهر کند، به نحوی که درتضعیف سایر نیروهای انتظامی موثر باشد، علاوه بر جبران خسارت وارده به ترتیب زیر محکوم می‌گردد:
الف: هر گاه در مقابل دشمنان باشد، چنانچه عمل وی موجب اخلال در نظام (بهم خوردن امنیت کشور) و یا شکست جبهه اسلام گردد به مجازات محارب و در غیر اینصورت به حبس از دو تا ده سال.
ب: هر گاه در زمان جنگ باشد و در مقابل دشمنان نباشد به حبس از یک تا پنج سال.
ج: در سایر موارد به استثناء مواردی که صرفاً تخلف انضباطی محسوب می‌شود به حبس از سه ماه تا یک سال.
-تبصره: مرتکبین جرائم مذکور در نتیجه اعمال فوق از هیچ امتیازی برخوردار نمی گردند و خدمت خود را مطابق مقررات انجام خواهند داد. مگر آنکه ادامه خدمت به هیچوجه مقدور نباشد.
6- ماده 78: هر نظامی به مناسبت انجام وظیفه عمداً گزارشی برخلاف واقع به فرماندهان یا دیگر مقامات مسئول تقدیم نماید و یا حقایق را کتمان کند و یا با سوء نیت گزارشی با تغییر ماهیت یا بطور ناقص ارائه دهد و یا عمداً جرائم ارتکابی کارکنان تحت امر خود را به مقامات ذی صلاح گزارش ندهد و یا از گزارش آن جلوگیری نماید یا گزارشها و جرائم را به موقع اعلام نکند به ترتیب زیر محکوم می‌شود:
الف: چنانچه اعمال فوق موجب شکست جبهه اسلام یا تلفات جانی گردد به مجازات محارب.
ب: در صورتی که موضوع به امور جنگی یا مسائل امنیت داخلی یا خارجی مرتبط باشد به حبس از دو تا پنج سال.
ج: در سایر موارد به استثناء مواردی که صرفاً تخلف انضباطی محسوب می‌شود به حبس از سه ماه تا یکسال.
-تبصره1: چنانچه اعمال مذکور موجب خسارات مالی گردد، مرتکب علاوه بر مجازات فوق به جبران خسارات وارده نیز محکوم خواهد شد.
-تبصره 2: هر گاه اعمال مورد اشاره در بندهای (ب، ج) این ماده در اثر بی مبالاتی و سهل انگاری باشد، در صورتیکه موجب جنایت بر نفس یا اعضاء شده باشد، مرتکب به نصف حداقل تا نصف حداکثر مجازاتهای مزبور محکوم خواهد شد و درغیر اینصورت طبق آئین نامه انضباطی عمل می‌شود، پرداخت دیه طبق مقررات قانون دیات می‌باشد.
ب:عناوین تخلف موضوع مواد مورد اشاره در ماده 130 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح:
ماده 1- لغو دستور در موارد ذیل صرفاً تخلف انضباطی محسوب می‌شود:
1- عدم اجرای دستورات اداری « مواردی که موجب اخلال در یگان یا انجام ماموریتهای محوله به یگان یا سایر نیروهای مسلح گردد در مرجع قضائی رسیدگی می‌شود.»
1- عدم حضور در صبحگاه و تجمعهای اداری.
3- عدم آراستگی ظاهری و عدم استفاده مناسب از البسه و نشانهای نظامی.
4- عدم توجه به نظافت شخصی و جمعی.
5- عدم اجرای دستورهای مربوط به امور آموزشی « لغو دستور در مورد انجام آموزشهای مربوط به امور جنگی و رزمایشهای مصوب با سطح نیرو و بالاتر در مراجع قضائی رسیدگی می‌شود.»
6- عدم رعایت آئین نامه ها، دستورالعملها و بخشنامه های اداری.
7- سستی و سهل انگاری در انجام وظیفه و اجرای دستورات در زمینه های اداری و تدارکاتی.
8- عدم رعایت احترامات و شئونات نظامی.
9- امتناع از اجرای دستورات مربوط به تنبیهات انضباطی مانند دستور معرفی به بازداشتگاه و...
10- عدم مراجعه به آزمایشگاههای پزشکی و جهت انجام آزمایشهای مربوط به تشخیص بیماریهای عفونی، واگیر مواد مخدر و.....
11- خروج غیر مجاز از پادگان یا یگان محل خدمت.
12-عدم اجرای دستور مربوط به آماده باش درغیر از وضعیتهای اضطراری و جنگی.
ماده 2- عدم حضور به موقع برای عزیمت به ماموریت در موارد ذیل صرفاً تخلف انضباطی محسوب می‌شود:
1- عدم حضور در دوره ها و کلاسهای آموزشی.
2- عدم رعایت زمان حضور جهت اعزام به ماموریتهای اداری.
3- تأخیر در انجام مأموریت اداری.
ماده 3- ترک محل نگهبانی در موارد ذیل صرفاً تخلف انضباطی محسوب می‌شود:
1- خارج شدن لحظه ای از محل نگهبانی در غیر از موارد نگهبانی از اماکن حساس و حیاتی.
2- ترک پست در مواردی که نگهبان مسلح به سلاح سرد باشد.
3- جایگزینی یا تعویض پست نگهبانی بدون مجوز و بدون هماهنگی لازم با مسئولین مربوط.
4- فاصله گرفتن جزئی از محل نگهبانی به نحوی که نسبت به محل نگهبانی دید و اشراف داشته باشد.
5- ترک پست بعد از خاتمه زمان نگهبانی و قبل از مستقرشدن نگهبان بعدی بدون هماهنگی در غیر از اماکن حساس و حیاتی.
ماده 4- خوابیدن ارادی در هنگام نگهبانی در موارد ذیل صرف تخلف انضباطی محسوب می‌شود:
1- خوابیدن در مواردی که نگهبان مسلح به اسلحه سرد است.
2- در مواردی که خوابیدن در اثر فشارهای بیش از حد کار یا نگهبانی مستمر غیر متعارف یا مواردی از این قبیل باشد.
3- خواب لحظه ای در هنگام نگهبانی بدون ایجاد شرایط مساعد خواب در مناطق غیر رزمی و حیاتی و حالت آماده باش.
ماده 5- ایراد صدمه به خود، تهدید به خود زنی، تمارض و بی علاقگی به خدمت در موارد ذیل صرفاً تخلف انضباطی محسوب می‌شود:
1- اعلام و اظهار ایراد صدمه به خود.
2- تهدید فرمانده به خود زنی در غیر از مناطق جنگی و عملیاتی و شرایط بحرانی رزمایشهای با آتش.
3- تسهیل شرایط، تعلیم و تحریک دیگران برای ایراد صدمه به خود یا تهدید به خود زنی.
4- تمارض برای عدم انجام امور غیر رزمی.
5- تهدید به خود زنی، تمارض در برابر فرمانده، رئیس یا مافوق خارج از سلسله مراتب.
6- تظاهر به بی علاقگی به خدمت در موارد متعدد در غیر از شرایط رزمی، جنگی و بحرانی.
7- ایراد صدمه جزئی به خود بگونه ای که وقفه ای در انجام وظائف روزانه وی ایجاد نشود.
ماده 6- موضوعات مذکور در ماده 78 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح در موارد ذیل صرفاً تخلف انضباطی محسوب می‌شود:
1- گزارش خلاف واقع کتمان حقیقت، گزارش با تغییر ماهیت، گزارش ناقص و عدم اعلام به موقع گزارشها در مورد اعلامی که جنبه محرمانه نداشته باشد و یا مقدمه انجام جرم و یا سوء استفاده مالی نباشد و باعث اخلال در وظائف و مأموریت یگان نگردد.
2- هر گاه گزارش خلاف واقع، کتمان حقایق، گزارش با تغییر ماهیت، گزارش ناقص،عدم گزارش جرائم به مقامات ذیصلاح، جلوگیری از گزارش جرائم و عدم اعلام بموقع گزارشها و جرائم ناشی از بی مبالاتی و سهل انگاری باشد و موجب خسارت عمده و یا جنایت بر اعضاء یا نفس نشده باشد.
ماده 7- موارد تشخیص:
1- تشخیص اولیه مصادیق موضوع این دستور العمل (از حیث شمول یا عدم شمول) حسب مورد به عهده فرمانده رئیس یا مدیر مستقیم قسمت مربوط می‌باشد.
2- در صورت تشکیک فرمانده ،رئیس یا مدیر مستقیم ازنظر شمول یا عدم شمول عمل ارتکابی با مصادیق دستورالعمل موضوع دراسرع وقت از طریق سلسله مراتب به فرمانده، رئیس یا مدیری که اختیار انعکاس گزارش یا جرائم به مراجع قضائی را دارد منعکس می‌شود.
3- در صورتی که فرماندهان یا مسئولین یگانهای نیروهای مسلح در تشخیص هر یک از مصادیق مذکور در این دستور العمل ابهام داشته باشند و یا مصادیق جدیدی که از نظر اهمیت مشابه مصادیق فوق الذکر می‌باشد مورد استعلام واقع شود، پاسخگوئی و رفع ابهام به عهده ستاد کل نیروهای مسلح می‌باشد.
ماده 8- مستثنیات
1- اعمالی که در این دستور العمل ذکر شده در صورتی تخلف صرف محسوب می‌شوند که در قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح و یا سایر قوانین به صراحت جرم شناخته نشده باشند.
2- ارتکاب اعمال مصروحه در ماده 38 و بند « ج » مواد 42- 43-44-51-78 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح در موارد ذیل از موضوع این دستور العمل خارج می‌باشد:
الف- در صورتیکه مربوط به امور عملیاتی وجنگی باشد.
ب: در صورتیکه در مقابل دشمن، اشرار مفسدان، قاچاقچیان و یا سارقین و یا افراد خرابکار باشد.
ب- در صورتیکه با عث انفجار، سرقت، خرابکاری و یا موجب آثار زیانبار امنیتی و یا صدمات بدنی و یا خسارات عمده مالی شود.
تبصره- منظور از خسارت مالی در بند (ج) این ماده و همچنین بند 2 ماده 6 خسارتی است که مبلغ آن از یکصد میلیون ریال بیشتر باشد و این مبلغ در صورت ضرورت توسط ستاد کل ن.م قابل افزایش است.
ماده 9- این دستورالعمل مشتمل بر مقدمه و متن مواد مربوط از قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح، در نه ماده تنظیم و طی گردشکار 70975 و شماره 1383/8/4 به محضر مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا تقدیم و در تاریخ 1383/11/27 به تصویب معظم له رسید.