صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1387/02/17
برگزار شده توسط: استان گلستان/ شهر گالیکش
موضوع
درخواست عزل وکیل در عقد وکالت بلاعزل
پرسش
در دادخواستی صدور حکم به عزل وکیل در وکالت‌نامه رسمی طرح شده است. در صورتی‌که در وکالت‌نامه تامه، موکل حق عزل وکیل را ساقط نموده باشد، آیا چنین درخواستی پذیرفته است؟
نظر هیئت عالی
برطبق ماده 679 قانون مدنی، موکل می‌تواند هر وقت بخواهد وکیل را عزل کند مگر این‌که در ضمن عقد لازمی عدم عزل وکیل شرط شده باشد.
چنان‌چه در هر سند رسمی موضوع عزل در ضمن عقد لازمی شرط شده باشد، این شرط برای بلاعزل بودن وکیل کافی است و ماده 70 قانون ثبت اسناد و املاک موید این نظر است، زیرا در ماده مذکور آمده است: «مندرجات سندی که مطابق قانون ثبت، به ثبت برسد رسمی و معتبر می‌باشد مگر آن‌که مجعولیت آن سند ثابت شود.» همچنین بلاعزل بودن وکیل مانع از این نیست که موکل مورد وکالت را شخصاً انجام دهد.
نظر اتفاقی
در صورتی‌که اسقاط حق عزل وکیل در ضمن عقد لازمی به صورت شرط نتیجه ظهور نماید، بنابر حاکمیت اراده طرفین و لزوم وفای به شرط اختیار عزل موکل ساقط و او پایبند به وکالت می‌شود. ولی در صورتی‌که اسقاط حق عزل وکیل به صورت شرط فعل باشد بدین معنی که موکل در ضمن عقد لازمی تعهد نماید که از حق عزل استفاده نکند، در این‌صورت حق عزل از بین نمی‌رود و اگر برخلاف شرط آن را بکار برد، عزل، نفوذ خود را داشته و وکالت را منحل می‌سازد؛ لکن اگر شرط عدم عزل به سود او شده باشد می‌تواند به استناد خیار تخلف از شرط، عقد لازم را فسخ کند و در صورتی‌که حق عزل وکیل در ضمن عقد وکالت اسقاط شود با اصلی که در ماده 10 قانون مدنی پذیرفته شده است و آنچه اشخاص را در قراردادهای خصوصی پایبند می‌نماید، توافق آنان است و به عبارتی همان دو اراده‌ای که عقد وکالت را به وجود می‌آورد، می‌تواند آن را منحل سازد. در موردی که سقوط عزل و یا استعفای وکیل ضمن وکالت اعلام می‌شود بیانگر آن است که طرفین خواسته‌اند آزادی اراده خود را در این خصوص محدود کنند. بنابراین، لازمه احترام به خواسته آنان و وفای به شرط ایجاب می‌نماید که از مفاد آن پیروی شود.