هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی
شماره پرونده: ه- ع /9803232 شماره دادنامه:9909970906011207 تاریخ: 17/9/99
شاکی: آقای سید حسن متولی فرزند علی اکبر
طرف شکایت: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بندهای تبصره 1، 4 و 6 ماده 32 دستورالعمل اجرایی تعهد خدمت فارغ التحصیلان رشته های تخصصی پزشکی بالینی، علاوه بر این خواسته، شاکی در شرح شکایت خود، 2 خواسته دیگر نیز طرح کرده است: 1- معافیت از طرح خدمت پزشکان در مقطع تخصصی 2- ابطال تعهد نامه ماخوذه
شاکی دادخواستی به طرفیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به خواسته ابطال تبصره 1، 4 و6 ماده 32 دستورالعمل اجرایی تعهد خدمت فارغ التحصیلان رشته های تخصصی پزشکی بالینی به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد:
تبصره 1 ماده 32: فارغ التحصیلانی که در اسناد تعهد محضری آنان به مواد 7 و 8 قانون تحصیلات رایگان اطفال و جوانان ایرانی و بیست و یکمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی استناد شده است و سهمیه پذیرش بدو ورود به دوره دستیاری آنان آزاد می‌باشد به مدت نیم تا دو برابر مدت تحصیل با احتساب ضریب منطقه متعهد به وزارت بهداشت می‌باشند.
تبصره 4 ماده 32: آن دسته از متخصصینی که قسمتی از طرح نیروی انسانی خود را قبل از پذیرش در آزمون دستیاری انجام داده اند طول مدت طرح نیروی انسانی انجام شده قبل از قبولی در آزمون دستیاری، قابل کسر از سقف میزان تعهدات قانونی می‌باشد. متعهدین خدمت عام مشمول این تبصره می‌باشند. افرادی که موضوع قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان را در یک مقطع انجام داده و گواهی پایان خدمت را دریافت نموده باشند، چنانچه مدرک دیگری دریافت نموده باشند، نیازی به اظهار نظر مجدد از بابت خدمات موضوع قانون فوق الذکر با مدرک جدید نمی‌باشد.
تبصره 6 ماده 32: تعهدات خدمت مشمولین مواد 2 و 12 قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان مصوب سال 1375 مجلس شورای اسلامی به میزان حداقل نیم برابر طول تحصیل تعیین می‌گردد.
دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت: اینجانب خدمت موضوع قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان مصوب 1375 مجلس شورای اسلامی را به اتمام رسانیده، دارای پروانه دائمی پزشکی می باشم و بیش از 45 سال سن دارم. لذا وفق تبصره 3 ماده یک و ماده 12 قانون یادشده، درخواست معافیت از طرح خدمت پزشکان در مقطع تخصص، ابطال تعهد نامه ماخوذه توسط طرف شکایت و ابطال تبصره های 1، 4 و6 ماده 32 دستورالعمل اجرایی تعهد خدمت فارغ التحصیلان رشته های تخصصی پزشکی بالینی مصوب 1397 را دارم.
در پاسخ به شکایت طرح شده سرپرست اداره کل حقوقی و تنظیم مقررات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به موجب نامه شماره 98/107 مورخ 7/2/1399 به طور خلاصه چنین دفاع نموده است: مبنای قانونی تعهدات طرح نیروی انسانی منصرف از تعهدات مقاطع تخصصی و فوق تخصصی است. پس از فراغت از تحصیل در دوره تخصص، تعهدی از باب قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان متوجه فارغ التحصیلان نمی‌باشد، لذا ادعای معافیت از تعهد بر اساس این قانون، فاقد وجاهت است. افرادی که در آزمون دستیاری تخصصی پذیرفته می‌شوند نیز دارای تعهد خدمت می‌باشند که تعهدات آنها بر حسب نوع سهمیه ای که پذیرفته شده اند، متفاوت است.
دستورالعمل مورد شکایت مستند به مواد 7 و 8 قانون تامین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی، مواد 14 و 15 قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان، مصوبه بیست و یکمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی و مصوبات بعدی، مصوبه 9231 مورخ 8/6/1382 شورای معاونین، قانون اصلاح بند 3 ماده واحده قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی و تخصصی و مفاد اسناد تعهد دستیاران تنظیم شده و در واقع تجمیع ضوابط و مقررات مزبور و مربوط به تعهدات دوره دستیاری و نشست های شورای آموزش پزشکی و تخصصی می‌باشد. لذا مقرره مورد شکایت مغایرتی با قوانین حاکم ندارد و در چارچوب اختیارات قانونی وضع شده است، رد شکایت مورد استدعاست.
نظریه تهیه کننده گزارش:
اولاً- رسیدگی به خواسته شاکی مبنی بر معافیت از تعهدات دوره تخصص با استناد به تبصره 3 ماده 1 و ماده 12 قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان، وفق ماده 10 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری در صلاحیت شعب دیوان است، لذا پیشنهاد می‌گردد مراتب جهت رسیدگی در شعب به معاونت محترم قضایی مربوطه ارجاع گردد.
ثانیاً- رسیدگی به خواسته دیگر شاکی در خصوص ابطال سند تعهد غیر مالی به شماره 2620 مورخ 16/5/1394 دفتر اسناد رسمی شماره 1589 تهران نیز خارج از صلاحیت دیوان عدالت اداری در مواد 10 و 12 قانون اخیرالذکر است، در این خصوص نیز رد شکایت یا عندالزوم ارجاع پرونده به شعب دیوان جهت صدور قرار عدم صلاحیت وفق ماده 47 قانون، موجه به نظر می‌رسد.
ثالثاً- در خصوص درخواست ابطال تبصره های 1، 4 و 6 ماده 32 دستورالعمل اجرایی تعهد خدمت فارغ التحصیلان رشته های تخصصی پزشکی بالینی:
الف- با توجه به اختیارات شورای آموزش پزشکی و تخصصی به شرح بندهای هفت گانه ماده 1 قانون تشکیل شورای آموزش پزشکی و تخصصی رشته های پزشکی مصوب 3/5/1352، تعیین و تشخیص ضوابط توزیع نیروی انسانی رشته های پزشکی براساس نیاز نقاط مختلف کشور در صلاحیت شورای مذکور است که براساس قاعده اذن در شیء اذن در لوازم آن نیز می‌باشد اقتضای تکالیف و اختیارات یاد شده این است که شورای آموزش پزشکی و تخصصی اختیار تعیین مدت تعهد خدمت را نیز دارا باشد.
ب- وفق رای 494 مورخ 1/7/1386 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، اختیارات قانونی شورای آموزش پزشکی و تخصصی در تعیین و تدوین شرایط مربوط به دوره دستیاری و اخذ تعهد رسمی از داوطلبان ورود به دوره مذکور برای انجام خدمت در نقاط مورد نظر وزارت بهداشت، منصرف از حکم مقرر در ماده 1 قانون مربوط به خدمت پزشکان و پیراپزشکان مصوب 1375 است.
ج- هیات تخصصی پژوهشی و فرهنگی دیوان عدالت اداری در آراء متعدد از جمله رای شماره 279 مورخ 27/8/95 و 381 مورخ 24/9/1394 بر اختیار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و شورای آموزش پزشکی و تخصصی در تعیین میزان تعهدات و اخذ سند تعهد از دستیاران سهمیه های مختلف، صحه گزارده و آن را مخالف قانون یا خارج از اختیارات مراجع مزبور تلقی نکرده است.
بنابه مراتب، درخواست شاکی مبنی بر ابطال تبصره های 1، 4 و 6 ماده 32 دستورالعمل صدرالذکر فاقد وجاهت به نظر می‌رسد، صدور حکم به رد آن پیشنهاد می‌گردد.تهیه کننده گزارش: ذبیح اله واحدی
با توجه به نظر اکثریت قریب به اتفاق اعضاء دایر بر رد شکایت درخواست ابطال تبصره های 1، 4 و 6 ماده 32 دستورالعمل اجرایی تعهد خدمت فارغ التحصیلان رشته های تخصصی پزشکی بالینی، به شرح ذیل اقدام به صدور رای هیات تخصصی گردید:
رای هیات تخصصی
در خصوص شکایت مطروحه به درخواست ابطال تبصره های 1، 4 و 6 ماده 32 دستورالعمل اجرایی تعهد خدمت فارغ التحصیلان رشته های تخصصی پزشکی بالینی ابلاغی 8/5/97 از این جهت که مغایر با تبصره 3 ماده (1) - ماده (2) و 12 قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان مصوب 1375 می‌باشد زیرا در آن قانون تعهد خدمت پزشکان اعم از متخصص و عمومی را معین نموده و دستورالعمل بر خلاف احکام آن قانون وضع مقرره نموده است با توجه به اوراق و محتویات پرونده نظر به اینکه احکام موضوع تبصره 3 ماده (1) و مواد 2 و 12 از قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان ناظر به دوره تعهد موضوع ماده (1) آن قانون می‌باشد و وزارت بهداشت با توجه به حکم ماده 15 قانون مذکور در اجرای ماده 8 قانون تامین وسایل و امکانات تحصیل جوانان و اطفال ایرانی مصوب 52 و اصلاحات بعدی و با تایید شورای آموزشی و تخصصی در خصوص نحوه انجام تعهد پزشکان متخصصی که از تحصیلات رایگان استفاده می کنند اتخاذ تصمیم نموده و این اختیار به موجب آراء متعدد صادره از هیات عمومی و تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی از جمله رای شماره 494 مورخ 1/7/1386 برای وزارت بهداشت مورد تایید قرار گرفته لذا در مجموع شکایت غیر وارد تشخیص و رای به رد آن صادر می‌گردد. این رای ظرف بیست روز پس از صدور از سوی ریاست محترم دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان قابل اعتراض می‌باشد.
ذبیح اله واحدی - رئیس هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی دیوان عدالت اداری
نظریه هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی: در خصوص خواسته های شاکی دایر بر معافیت وی از گذراندن طرح خدمت پزشکان در مقطع تخصص و ابطال تعهد نامه ماخوذه:
نظر اتفاقی
به لحاظ موردی بودن خواسته های مطروحه، رسیدگی به آنها از صلاحیت هیات عمومی خارج و در صلاحیت شعب دیوان است.
ذبیح اله واحدی - رئیس هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی دیوان عدالت اداری