صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1386/10/21
برگزار شده توسط: استان چهار محال و بختیاری/
موضوع
الزام ملتزم به انجام شرط ضمن‌عقد نکاح
پرسش
مردی ضمن‌عقد نکاح شرط کرده که در آینده منزلی در شهرکرد یا اصفهان خریداری کرده و به نام همسرش کند. آیا زن می‌تواند الزام مرد به انجام تعهد را بخواهد یا این دعوا قابلیت استماع ندارد؟ اگر جداگانه چنین تعهد کند چگونه است؟
نظر هیئت عالی
نشست قضایی (4) مدنی: اگر شوهری ضمن‌عقد نکاح شرط کرده برای همسرش در شهرکرد یا اصفهان منزلی تهیه کند و بعد از عقد نکاح به تعهد خود وفا نکند مطابق مقررات ماده 238 قانون مدنی چون الزام ملتزم به انجام شرط امکان‌پذیر است حاکم برحسب تقاضای ذی‌نفع ملتزم را مجبور به ایفای شرط می‌کند. چون اوصاف و چگونگی منزل مورد تعهد مشخص نشده مطابق ماده 279 قانون مدنی ملتزم یا متعهد می‌تواند منزلی مطابق سلیقه خود خریداری کند به شرط آنکه عرفاً منزل ابتیاعی قابل سکونت باشد و زوجه نمی‌تواند منزل را مطابق خواسته خود مطالبه کند.
نظر اکثریت
دعوای فوق قابل پذیرش و انتخاب نوع منزل با بدهکار است ولی باید نوع متعارف آن را انتخاب کند. این شرط فعل است و ماده 279 قانون مدنی هم موید همین مطلب هست. بنابراین، فرقی نمی‌کند که شرط ضمن‌عقد باشد یا تعهدی جداگانه.
نظر اقلیت
اگر تعهد مزبور به عنوان شرط ضمن‌عقد باشد ایرادی ندارد و صحیح است، می‌توان الزام به انجام تعهد را خواست اما اگر تعهدی جداگانه باشد باطل است چون یکی از عوضین مجهول است و خانه هم عین کلی نیست، عین معین است.