تاریخ نظریه: 1395/07/03
شماره نظریه: 7/95/1545
شماره پرونده: 936-1/3-95
استعلام:
1- در صورتی که پس از صدور دستور فروش ملک موروثی و هنگام اجرا معلوم گردد که ملک مزبور مرهونه است آیا این دستور قابل اجراست و یا قابل عدول است؟ در صورت موافقت مرتهن چگونه است؟
2- در صورتی که حکم به صحت جریان مزایده ونیز دستور تملیک وتنظیم سند رسمی انتقال ملک موضوع مزایده به نام برنده مزایده صادر شود اگر ملک در تصرف شخص محکومٌ‌علیه که ملک خود را درقبال محکومٌ‌به وجلوگیری از اعمال ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های بازداشت وی به دادگاه معرفی کرده باشد آیا همزمان با صدور دستور تنظیم سند انتقال ملک نیز از تصرف متصرف موضوع خارج و به برنده مزایده تحویل خواهد شد و یا نیاز به طرح دعوی مقتضی را دارد.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- طبق مقررات مواد 793 و780 قانون مدنی، مطالبات مرتهن برهر طلب دیگری رجحان دارد و نمی‌توان در مال مرهونه، تصرفی منافی حق مرتهن بدون اذن وی اعمال نمود، بنابراین در فرض سوال فروش مال مرهونه موکول به موافقت یا پرداخت طلب مرتهن است و در صورت موافقت مرتهن و یا پس از پرداخت طلب وی و با رفع ترهین از ملک موصوف، نسبت به فروش آن طبق مقررات مربوط اقدام می‌گردد.
2- مطابق ماده 111 قانون اجرای احکام مدنی مال غیرمنقول بعد از تنظیم صورت و ارزیابی، حسب مورد موقتاً به مالک یا متصرف ملک تحویل می‌شود و مشارالیه مکلف است ملک را همان‌طوری که طبق صورت تحویل گرفته تحویل دهد.بنابراین، هرگاه اجرای احکام برابر این ماده مال غیرمنقول را با تنظیم صورتجلسه موقتاً به مالک یا متصرف ملک تحویل داده باشد، از آنجا که وی مکلف است ملک را همان طوری که طبق صورت تحویل گرفته، تحویل دهد، بنابراین اجرای احکام هم مکلف است، نسبت به تحویل گرفتن ملک از مالک یا متصرف و تحویل دادن آن به برنده مزایده، اقدام کند. بدیهی است، اگر ملک تحویل متصرفی غیر از محکوم علیه (مالک) باشد و وی به ادعای حقی حاضر به تخلیه نباشد، تخلیه ید وی مستلزم طرح دعوا و صدور حکم مقتضی است.