قابلیت استماع دادخواست وضع ید بر املاک مشاعی

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/10/24
برگزار شده توسط: استان گیلان/ شهر لاهیجان

موضوع

قابلیت استماع دادخواست وضع ید بر املاک مشاعی

پرسش

چنانچه احدی از شرکاء در ملک مشاعی اجازه استفاده یا تصرف شریک دیگر را ندهد، آیا دادخواست اثبات وضع ید بر این املاک در حال حاضر قابل استماع و پذیرش است؟

نظر هیئت عالی

در املاک مشاع، شرکاء در ذره ذره مال، مالکیت دارند و تنها شرط تصرف هریک از آنها رضایت تمامی مالکین می‌باشد لذا در جایی که احد از شرکاء بدون اذن سایرین در ملک تصرف دارد در حکم غاصب است و سایر شرکاء صرفاً حق درخواست خلع ید را دارند و طرح دعوی وضع ید به نظر صحیح نمی‌باشد زیرا اجبار شرکاء علی رغم عدم رضایت به تصرف دیگری به اقامت و تصرف در ملک با موازین شرعی و قانونی موافقت ندارد. ظهور ماده 4 قانون اجرای احکام نیز موید همین استنباط است. نظرات شماره 7/8498- 1374/5/4 و 7/330- 1380/2/28 اداره حقوقی نیز در همین راستا می‌باشد.

نظر اکثریت

این دعوی در زمان دادگاه های عام پذیرش می شد و درحال حاضر نیز منعی از پذیرش این دعوی وجود ندارد، در صورت صدور حکم به نفع خواهان نیز اجرای حکم با تنظیم صورتجلسه، وضع ید محکوم له تثبیت و اجرا می‌گردد.

نظر اقلیت

دعوی اثبات وضع ید، به لحاظ اینکه اثر اجرایی ندارد (اجرائیه صادر نمی گردد) عملاً منسوخ و متروک شده است، تنظیم صورتجلسه و ورود محکوم له به ملک نیز تا زمانی که بین شرکاء اختلاف وجود دارد، با قواعد حاکم در املاک مشاعی (مواد 578- 581- 582- 585 قانون مدنی) از اینکه به تصرف دادن به هر یک از شرکاء بدون اجازه دیگری مجاز نیست، منافات دارد و امکان تسلیط ملک به شرکاء به قهر و غلبه امکان پذیر نیست. مضافا به اینکه وفق ماده 3 قانون آیین دادرسی مدنی و اصل 151 قانون اساسی، فصل خصومت وظیفه ذاتی و اصلی دستگاه قضایی است و با پذیرش چنین دادخواستی عملاً اختلاف و دعوی پایان نمی یابد. درنتیجه دادخواست خلع ید مشاعی یا درخواست افراز و یا فروش ملک مشاعی باید مطرح گردد.