تاریخ نظریه: 1403/07/22
شماره نظریه: 7/1403/397
شماره پرونده: 1403-127-397ح
استعلام:
در دعاوی حقوقی، آیا دادگاه تجدیدنظر می‌تواند رای دادگاه بدوی که متضمن محکومیت خوانده بوده و وی نسبت به آن تجدید نظرخواهی نکرده و صرفاً مورد اعتراض محکوم‌له قرار گرفته است را نقض کند؟ مانند آنکه، دادگاه بدوی با جلب نظر کارشناس رای بر محکومیت خوانده صادر و محکوم‌له از حیث نامتناسب بودن میزان محکومیت تجدید نظرخواهی کند؛ چنانچه دادگاه تجدید نظر متوجه عدم ذی‌نفعی محکوم‌له شود، آیا می‌تواند رای تجدید نظرخواسته را نقض کند؟ آیا می‌توان بین قواعد آمره و غیر آمره تفکیک قائل شد؟ به طور کلی، آیا می‌توان ضابطه‌ای در این خصوص ترسیم کرد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
وفق ماده 349 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379، رسیدگی دادگاه تجدید نظر به آنچه مورد تجدید نظرخواهی است و در مرحله بدوی مورد حکم قرار گرفته، محدود است؛ بر این اساس در فرض استعلام که از سوی خوانده نسبت به رای بدوی تجدید نظرخواهی نشده است، موجبی برای نقض رای تجدید نظرخواسته به جهت ذی‌نفع نبودن خواهان وجود نداشته و دادگاه صرفاً در حدود تجدید نظرخواهی، رسیدگی و اتخاذ تصمیم می‌نماید.