صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1388/09/20
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر بابل
موضوع
نحوه تقسیم ترکه در وصیت برای ثلث دارایی
پرسش
متوفیٰ قبل از فوت در وصیت‌نامه، ماترک خود را به شرح: یک باب منزل مسکونی، یک دستگاه اتومبیل، یک قطعه ملک و ده میلیون تومان وجه نقد، اعلام می‌نماید و وصیت می‌کند که ثلث دارایی ایشان صرف امور خیریه شود. دادگاه ثلث اموال را چگونه باید تعیین نماید؟ (وجه نقد اعلامی کمتر از ثلث ماترک است).
نظر هیئت عالی
در سوال مطروحه، متوفیٰ دارای یک باب منزل مسکونی، یک دستگاه اتومبیل، یک قطعه ملک و ده میلیون تومان وجه نقد می‌باشد. موصی وصیت کرده که یک سوم دارایی وی صرف امور خیریه شود. در این‌جا در مورد صرف ثلث در امر خیر موصی نظر خاصی به یکی از اقسام دارایی نداشته بلکه موصی‌به جزء مشاع است که بر طبق ماده 848 قانون مدنی موصیٌ‌له با ورثه در ثلث از اموال مشاعاً شریک می‌شود. بنابراین، موصیٌ‌له هم‌ردیف سایر ورثه قرار می‌گیرد که در این‌صورت تقسیم باید وفق مقررات قانون افراز و فروش املاک مشاع انجام شود.
نظر اتفاقی
با توجه به ماده 301 قانون امور حسبی و ماده 848 قانون مدنی، موصی‌به مشاعاً از همه ماترک متوفیٰ تعیین می‌گردد. هر چند بر اساس رویه، باید ابتدا یکی از اموال را به عنوان ثلث خارج و بقیه اموال را بین وراث تقسیم کرد. به نظر، رویه خلاف قانون است و در فرض سوال تقسیم مال وفق تشریفات تقسیم اموال مشاع می‌باشد.