تاریخ نظریه: 1395/08/23
شماره نظریه: 7/95/2105
شماره پرونده: 1353-1/7-95
استعلام:
در مواردی که که ثمنیه اعیانی در اسناد رسمی ملکی ثبت شده و به فردی انتقال یافته است در فرض عدم وجود اعیانی از قبیل ساختمان و غیره آیا به هنگام تقسیم صاحب اعیانی چون (همسر) حقی از عرصه خواهد برد یا خیر ؟ نحوه تقویم حق اعیانی چگونه خواهد بود./ع
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
اولاً در صورتی که مالکیت شخص در سند مالکیت منحصر به ثمنیه اعیانی باشد و مالکیتی در عرصه نداشته باشد، بیش از آنچه در سند مالکیت آمده حقی ندارد، مگر اینکه پس از صدور سند مالکیت به موجب اسباب تملک دیگر مالک آن شده باشد. ثانیاً نحوه تقویم ثمنیه اعیانی مستلزم جلب نظر کارشناس است که با فرض بقاء در زمین محاسبه می‌شود. ثالثاً مطابق مادّه946 (اصلاحی 6/11/87) قانون مدنی« زوجه در صورت فرزنددار بودن زوج یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه و اعیان ارث می برد. در صورتی که زوج هیچ فرزندی نداشته باشد سهم زوجه یک چهارم از کلیه اموال به ترتیب فوق می‌باشد» و مطابق ماده 948 (مصوب 1387/11/6) «هرگاه ورثه از اداء قیمت امتناع کنند، زن می‌تواند حق خود را از عین اموال استیفا، کند.» بنابراین، زوجه از یک هشتم یا یک چهارم قیمت عرصه و اعیان ارث می-برد و تا زمانی که مالک عین عرصه و اعیان نشده است فقط مالک قیمت آن است./