اسقاط عملی حق تجدیدنظر خواهی در طلاق توافقی

تاریخ دادنامه قطعی: 1394/02/29
شماره دادنامه قطعی: ---

پیام: حضور بالاتفاق و همزمان زوجین پس از صدور دادنامه بدوی در دفتر خانه طلاق وتقاضای اجرای صیغه طلاق، ظهور در انصراف آنان از حق اعتراض و تجدیدنظر خواهی خود نسبت به دادنامه بدوی داشته و کاشف از اسقاط حق مزبور از سوی ایشان است.

مندرجات اوراق پرونده قضایی پیش رو، حکایت از آن دارد که: در تاریخ 1393/09/15 ، آقای ذ. (غ.) و خانم ف. الف.، متفقا و مشترکا، دادخواستی به دادگستری شهرستان قروه از توابع استان کردستان تقدیم داشته و صدور گواهی عدم امکان سازش به منظور اجرای صیغه طلاق به صورت توافقی را از دادگاه تقاضا نموده اند. خواهان‌ها، ضمن ارائه تصویر مصدق سند رسمی نکاحیه شماره... مورخ 1392/07/29 تنظیمی در دفتر رسمی ازدواج شماره... حوزه ثبتی قروه، به شرح متن دادخواست تقدیمی که به امضا هر دونفر آنان رسیده، اظهار داشته اند (برگ 4 پرونده): «... اینجانبان، خواهان های فوق به استناد کپی مصدق عقدنامه پیوست که عقد ازدواج دائمی در دفتر خانه.. قروه به تاریخ 1392/07/29 منعقد کرده ایم، حال با توجه به مشکلات پیش آمده در زندگی مشترک با اختلاف و ناهنجاری، امکان ادامه زندگی مشترک نداریم و به صورت توافقی، تصمیم به جدایی گرفته ایم و تقاضای صدور حکم طلاق را با شرایط ذیل داریم و هیچ کدام از زوجین، حق نکول و انصراف از این توافق را با توجه به شرایط پیش آمده ندارند: 1 - مقرر شده که زوجه، مهریه خود را که 14 عدد سکه و یک حج عمره میباشد، در قبال طلاق، زوج بذل نماید. 2 - کل جهیزیه و مال پدری زوجه، کلا به زوج بذل می‌گردد. 3 - بعد از طلاق، زوجه در منزل پدری اش در شهر قروه... ساکن خواهد شد. 4 - مخارج طلاق با زوج خواهد بود. 5 - زوجه ادعای نفقه گذشته و ایام عده را ندارد. 6 - زوجه مدعی است که حامله نمی‌باشد و برای تست به پزشکی قانونی معرفی گردد 000 » رسیدگی به موضوع، به شعبه اول دادگاه عموی حقوقی قروه ارجاع شده و پرونده، با ثبت به کلاسه بایگانی --- ، در مدار رسیدگی قرار گرفته است. بدوا، دادگاه مرجوعٌ الیه، زوجین را به منظور انجام مشاوره روانشناختی و ایجاد سازش میان آنها به اداره بهزیستی شهرستان قروه و زوجه را با هدف احراز وضعیت بارداری وی به پزشکی قانونی همان شهر معرفی کرده است. مرکز مشاوره عمومی مثبت اندیشان که حسب ظاهر، مرتبت با اداره بهزیستی بوده، در پاسخ به خواسته دادگاه و با ارسال نامه شماره.... مورخ.... که در سر برگ و فرم نامه های دادگستری تنظیم شده، مفادا اعلام نموده که زوجین، در چهار جلسه مشاوره شرکت نمودند. با توجه به ارزیابی های صورت گرفته و مشاهدات انجام شده، به نظر می‌رسد جلسات مزبور برای ایجاد سازش میان نامبردگان مفید واقع نخواهد شد.(برگ های 5 و 7 پرونده). پزشکی قانونی شهرستان قروه نیز به موجب نامه شماره.... مورخ 1393/09/16 نتیجه آزمایش بارداری انجام شده درباره ی زوجه را منفی اعلام نموده است (برگ های 6 و 8 ). در وقت فوق العاده مورخ 1393/09/17 ، جلسه دادرسی در دادگاه مرجوعً الیه برگزار گردیده و زوجین، به اتفاق، در دادگاه حضور یافته اند. زوجه، در جلسه رسیدگی مذکور اظهار داشته است (برگ 9 ): « مدت 9 ماه است که ازدواج نموده و فرزند مشترک نیز نداریم و با بذل و بخشش کلیه حق و حقوق شرعی و قانونی خود به زوج، از جمله مهریه، جهاز و نفقه و اجرت المثل، متقاضی صدور گواهی عدم امکان سازش هستم و حق رجوع از [ به] ما بذل را نیز از خود صاقط می کند.» زوج نیز در جلسه دادرسی فوق الذکر، اظهار داشته است (همان برگ): « با توجه به تمایل زوجه به طلاق و اینکه با همدیگر تفاهم نداریم و با قبول بذل، متقاضی صدور گواهی عدم امکان سازش هستم. » دادگاه، پس از برگزاری جلسه رسیدگی مورخ 1393/09/17 ، ختم دادرسی را اعلام و به شرح دادنامه شماره.... مورخ 1393/09/18 پس از ذکر مقدمه ای مشتمل بر معرفی طرفین و موضوع دعوی و خواسته و با اعلام محرز بودن رابطه زوجیت دائم میان زوجین، این گونه انشاء رای نموده است (برگ 10 پرونده):«... دادگاه، در راستای اعمال ماده 25 قانون حمایت خانواده، زوجین را به مرکز مشاوره معرفی که برابر نظریه مشاور، طرفین اصرار به طلاق دارند و اظهار نموده‌اند که توافقات به شرح دادخواست می‌باشد لذا دادگاه مستندا به ماده 26 قانون حمایت خانواده مصوب 1391/12/09 و ماده 1146 قانون مدنی، گواهی عدم امکان سازش به منظور اجرای طلاق صادر و اعلام میدارد. طرفین می‌توانند ظرف مهلت مقرر قانونی به یکی از دفاتر ازدواج و طلاق مراجعه و ضمن اجرای طلاق از نوع بائن که عده آن سه طهر است نسبت به ثبت آن اقدام کنند. این گواهی از تاریخ صدور، سه ماه اعتبار خواهد داشت. چنانچه در این مدت ارائه نشود اعتبار آن زایل خواهد شد. شروط و تعهدات طرفین به این قرار است: 1 - زوجه، کلیه حق و حقوق شرعی و قانونی خود را به زوج، بذل نموده، زوج نیز قبول کرده، زوجه، حق رجوع به مابذل را از خود ساقط نموده است. رای صادره حضوری و ظرف مهلت بیست روز پس از ابلاغ، قابل تجدیدنظر در محاکم محترم تجدیدنظر استان کردستان می‌باشد. » دادنامه فوق الذکر، در تاریخ 1393/09/18 ، به نحو واقعی به زوجین ابلاغ گردیده است (برگ 11 پرونده). در تاریخ 1393/10/01 ، زوجه - خانم ف. الف. - با تقدیم دادخواست و لایحه ای به دفتر دادگاه نخستین، نسبت به دادنامه مزبور اعتراض و تقاضای تجدید نظر کرده است. زوجه تجدیدنظر خواه، با ارائه تصویر یک برگ نوشته عادی فاقد تاریخ که امضا ذیل آن به زوج، منتسب گشته است، مفادا و به خلاصه، ادعا نموده که زوج تجدیدنظر خوانده با سوء استفاده از اوضاع و احوال و ضعف نفس و بی خبری او (زوجه) و والدین اش، طلاق با بذل مهریه را تقاضا نموده، در حالی که مشارٌ الیها هیچ گاه بر بذل مهریه و جهیزیه، راضی نبوده و چنین قصد و اراده ای نداشته و زوج، او را فریب داده و با کنترل حصر چند روزه ی وی و بی آن که اجازه دهد موضوع به والدین اش منتقل شود او را به دفتر طلاق برده و حکم طلاق را در حضور چند نفر از بستگان و خویشاوندان خود، اجرا نموده و با تحقق طلاق، اکنون، زوج، خود را در قبال حقوق وی (زوجه) بری الذمه می داند لذا به این وسیله مراتب اعتراض خویش را به دادنامه مزبور اعلام و نقض آن و نیز ابطال طلاق نامه را تقاضا دارد. در این مرحله، خانم ه. ب. وکیل پایه یکم دادگستری با ارائه وکالتنامه، خود را به وکالت از طرف زوج تجدیدنظر خوانده معرفی و با تقدیم لایحه ای به اعتراض و تجدیدنظر خواهی زوجه، پاسخ گفته است. وکیل تجدید نظر خواه، ضمن ارائه فتوکپی مصدق طلاقنامه رسمی شماره.. مورخ 1393/09/21 دفتر رسمی طلاق شماره.. حوزه ثبتی قروه، مفادا و به خلاصه، اظهار داشته است که اولا، متعاقب صدور دادنامه بدوی، تجدیدنظر خواه به اتفاق موکل (زوج) به دفتر رسمی طلاق شماره... مراجعه و پس از اسقاط حق هر گونه اعتراض نسبت به دادنامه مزبور و بی نتیجه بودن تلاش سر دفتر جهت اصلاح ذات البین، صیغه طلاق میان طرفین را اجرا نموده و به ثبت رسانده است علاوه بر اسقاط حق رجوع به ما بذل از سوی تجدیدنظر خواه در دادنامه بدوی، وی درصدد طلاق نیز حق رجوع به ما بذل را از خود سلب کرده است لذا ادعای وی قابل استماع نمی‌باشد. ثانیا، موکل انتساب دستخط و امضا ذیل سند عادی (تعهد) پیوست دادخواست تجدید نظر به خود را انکار می‌نماید. ثالثا، خواسته تجدیدنظر خواه مبنی بر اعلام بطلان طلاق، مستلزم طرح دعوی مستقل و اثبات خواسته بوده و اساسا در مرحله تجدیدنظر قابل رسیدگی نمی‌باشد. پس از انجام تشریفات قانونی و ارسال پرونده به دادگاه‌های تجدیدنظر استان کردستان، رسیدگی به موضوع، به شعبه یازدهم دادگاه تجدیدنظر آن استان ارجاع گردیده است. دادگاه مرجوع الیه نیز، در تاریخ 1393/11/08 ، در وقت فوق العاده، و علی الظاهر، در غیاب طرفین، تشکیل جلسه داده و پس از ملاحظه محتویات پرونده و چون اقدام قضایی دیگری را ضروری تشخیص نداده، ختم رسیدگی را اعلام و به شرح دادنامه شماره --- - 93 مورخ 1393/11/08 و با این استدلال که دادنامه معترضٌ عنه، مطابق اصول و موازین قانونی اصدار یافته و دلیل و مدرکی که موجبات نقض آن را فراهم نماید.در این مرحله از دادرسی، ارائه و ابراز نگردیده است، تجدید نظر خواهی تجدید نظر خواه را وارد ندانسته و مستند به ماده 358 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، ضمن رد اعتراض معترض، دادنامه تجدیدنظر خواسته را عینا تایید و استوار نموده است. (برگ های 28 و 27 و 26 و 16 و 15 پرونده).. دادنامه صادره از مرجع تجدیدنظر استان در تاریخ 1393/12/10 به زوجه تجدیدنظر خواه ابلاغ گردیده و مشارٌالیهادر تاریخ 1393/12/26 - ظرف مهلت و فرجه قانونی- با تقدیم دادخواست و لایحه ای به دفتر دادگاه تجدیدنظر استان نسبت به دادنامه مزبور اعتراض و فرجام خواهی نموده است. پس از ثبت دادخواست فرجام خواهی و انجام تشریفات قانونی و تبادل لوایح و با وصول لایحه جوابیه وکیل فرجام خوانده، پرونده در تاریخ، 1394/02/02 به دیوان عالی کشور ارسال و بعد از وصول به دبیر خانه دیوان، رسیدگی به موضوع، در تاریخ 1394/02/13 به این شعبه ارجاع گردیده و با ثبت به کلاسه فوق ،در نوبت رسیدگی قضایی قرار گرفته است. گزارش پرونده و مندرجات دادخواست و لایحه فرجامی و متن لایحه وکیل فرجامخوانده، به هنگام شور و مشاوره قرائت خواهد شد. اما در این مقام، صرفا بخشی از طلاق نامه رسمی شماره... مورخ 1393/09/21 تنظیمی در دفتر رسمی... طلاق در حوزه ثبتی قروه که تصویر آن از سوی وکیل زوج فرجامخوانده ارائه و ابراز شده و در برگ 21 پرونده، مضبوط است را به لحاظ تاثیر در اتخاذ تصمیم عینا درج مینماید: «... شرح طلاق و قر ار داد ها و شروط ضمن آن: زوجین با در دست داشتن دادنامه به این دفتر خانه مراجعه نمودند، هر چه دعوت به اصلاح شدند موثر واقع نشد. برابر صورتجلسه، مهلت داده شد تا شاید با نصایح اطرافیان اصلاح شود. اکنون مراجعه و اصرار بر اجرا و ثبت طلاق می نمایند. برابر رای صادره 1 - زوجه، کلیه حق و حقوق شرعی و قانونی خود را به زوج بذل نموده، زوج نیز قبول بذل کرده ، 2 - زوجه حق رجوع به ما بذل را صاقط نموده است، نوع طلاق، بائن و عده آن سه طهر است... صیغه طلاق، در حضور شهود عدلین جاری و ثبت گردیده است.»هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قر ائت گزارش آقای جعفر پوربدخشانعضو ممیز- و ملاحظه و بررسی اوراق پرونده مشاوره ،نموده، چنین رای می دهد:

فرجامخواهی خانم ف. الف. فرزند ع.، نسبت به دادنامه ی شماره 30023 - 93 مورخ 1393/11/08 شعبه یازدهم دادگاه تجدید نظر استان کردستان که در مقام تایید دادنامه بدوی شماره 765 - 93 مورخ 1393/09/18 شعبه اول دادگاه عمومی حقوقی شهرستان قروه - متضمن گواهی عدم امکان سازش به منظور اجرای صیغه طلاق به صورت «توافقی» - اصدار یافته است، وارد و موجه به نظر نمی رسد، زیرا به دلالت محتویات پرونده و همان گونه که در گزارش عضو ممیزنیز منعکس است، زوجین، متفقا و مشترکا به شرح دادخواست تقدیمی به دادگاه نخستین، صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق به صورت توافقی را از دادگاه تقاضا نموده‌اند و متعاقب تقدیم دادخواست و ثبت و پذیرش آن نیز به اتفاق، در دادگاه حضور یافته و به شرح صورتجلسه دادرسی مورخ 1393/09/17 خواسته خود را به شرح فوق مورد تصریح و تاکید قرار داده اند. و محکمه نیز با توجه به تقاضای زوجین و مفاد توافق و تراضی آنان و بر اساس مقررات و موازین قانونی مبادرت به صدور رای با شرایط مصرح در آن نموده است و در پی ابلاغ دادنامه به طرفینکه به نحو واقعی صورت پذیرفته -آنان، توامان و در معیت یکدیگر، در دفتر خانه شماره... طلاق در حوزه ثبتی قروه حضور یافته و به دلالت- مندرجات طلاق نامه رسمی شماره... مورخ 1393/09/21 تنظیمی در دفتر مذکور، صیغه طلاق فیمابین زوجین با توجه به مفاد دادنامه بدوی، جاری و مراتب تحت شماره مرقوم در دفتر طلاق به ثبت رسیده است، بنابراین، حضور بالاتفاق و همزمان زوجین پس از صدور دادنامه بدوی در دفتر خانه طلاق وتقاضای اجرای صیغه طلاق، ظهور در انصراف آنان از حق اعتراض و تجدیدنظر خواهی خود نسبت به دادنامه بدوی داشته و کاشف از اسقاط حق مزبور از سوی ایشان می‌باشد، از طرفی، چون جاری شدن صیغه طلاق زوجه فرجامخواه و ثبت طلاق مزبور، در واقع، در اجرای رای دادگاه و با لحاظ مفاد و شرایط مقرر در آن صورت پذیرفته است، به این جهت، ایراد و اشکالی بر دادنامه بدوی موضوع رای فرجام خواسته و نیز بر نفس اقدام به اجرا و ثبت طلاق وارد به نظر نمی رسد و اساسا اعتراض و تجدیدنظر خواهی زوجه فرجام خواه، قابلیت طرح، استماع و رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر استان را نداشته است النهایه، اقتضای قانونی موضوع، با توجه به ماده 333 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، صدور قرار رد دادخواست تجدیدنظر خواهی از سوی دادگاه تجدید نظر استان بوده است و از این حیث، ورود دادگاه تجدید نظر به ماهیت موضوع و صدور حکم در مورد دعوی تجدید نظرخواهی فاقد وجاهت قانونی به نظر می‌رسد، بنابه مراتب مرقوم و نظر به این که از ناحیه فرجامخواه، اعتراض موثر و موجهی که نقض دادنامه مزبور را فراهم سازد، به عمل نیامده و مطالب عنوان شده از سوی مشارٌ الیها در دادخواست و لایحه فرجامی نیز به نحوی نیست که خدشه ای بر اساس دادنامه معترضٌ عنه وارد و نقض آن را ایجاب نماید، فلذا با استناد به مواد 370 و 396 و 403 از قانون فوق الذکر، و با تلقی رای فرجام خواسته از حکم به قرار، ضمن رد اعتراض فرجام خواه، دادنامه فرجام خواسته را با توجه به اصلاح انجام شده در آن، نتیجتا تایید و ابرام می‌نماید. بدیهی است زوجه فرجام خواه، خواهد توانست با توجه و استناد به نوشته عادی منتسب به زوج فرجام خوانده که مفادا حکایت از توافق زوجین و تعهد مستقل زوج در برابر زوجه، قبل از رجوع آن دو به دادگاه و طرح درخواست طلاق توافقی و چگونگی تراضی بر طلاق و جدایی آنان از یکدیگر داشته و عنوانا نیز متفاوت از رجوع به ما بذل است - و در فرض اصالت سند عادی موصوف - با طرح دعوی مناسب در مرجع ذی صلاح قانونی نسبت به اثبات مدعای خود و استیفای حقوق ادعایی خویش اقدام نماید و از این جهت، صدور آرای بدوی و تجدیدنظر موضوع این رای دیوان، حق فرجامخواه در خصوص مورد مذکور در فوق - از حیث اقامه دعوی - را ساقط نخواهد نمود.

شعبه --- دیوان عالی کشور - رئیس و مستشار و عضو معاون

حسن عباسیان - مسعود کریم پورنطنزی - جعفر پوربدخشان