ماهیت خیار ناشی از شرط ایجاد کننده حق فسخ

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/07/21
برگزار شده توسط: استان اصفهان/ شهر نجف آباد

موضوع

ماهیت خیار ناشی از شرط ایجاد کننده حق فسخ

پرسش

خیار ناشی از شرط ایجاد کننده حق فسخ برای احد از طرفین معامله، خیار شرط است یا خیار تخلف از شرط و یا ماهیت جداگانه‌ای دارد؟

نظر هیات عالی

در فرض سوال، شرط مورد استعلام در حقیقت خیار تخلف از شرط است و مقررات خیار تخلف از شرط حاکم بر آن است؛ مگر اینکه در قرارداد ضمانت اجرا فسخ قرارداد مقرر شده باشد؛ بنابراین نظریه اقلیت مورد تائید است.

نظر اکثریت

این خیار ماهیتاً خیار تخلف از شرط است؛ زیرا در صورتی که این نوع خیار را خیار شرط بدانیم، اکثر معاملات ملکی که این شرط در آن درج شده به علت عدم ذکر مهلت خیار باطل است که این خلاف اصل صحت معاملات مردم است. در خصوص تعارض میان شمول ماده 455 قانون مدنی با رای وحدت رویه شماره 810 دیوان عالی کشور، نیز می‌بایست تبانی طرفین بر ایجاد خیار فسخ را در حکم شرط خلاف مذکور در ماده 455 قانون مدنی دانست. همچنین تعارض میان خیار تخلف از شرط بودن این موارد با لزوم اقدام در چارچوب مواد 237 و 238 قانون مدنی نیز، با توجه به این‌که مقررات مواد 237 و 238 قانون مدنی قوانین آمره نیست و امکان شرط خلاف آن وجود دارد، قابل حل است.

نظر اقلیت

با توجه به رای وحدت رویه شماره 810 دیوان عالی کشور که معاملات قبل از اعمال خیار را باطل دانسته، مشخص می‌شود که این خیار، خیار شرط است و مشمول ماده 455 قانون مدنی نیست؛ هرچند در استدلال‌های مطرح شده در رای وحدت رویه، به خیار تخلف از شرط اشاره شده، چراکه مهم در استدلال نتیجه رای می‌باشد. همچنین در این صورت تعارضی میان این اعمال این خیار و مقررات مواد 237 و 238 قانون مدنی نیست.