تاریخ نظریه: 1395/12/18
شماره نظریه: 7/95/3292
شماره پرونده: 1467-1/9-95
استعلام:
1- چنانچه زوجه در دفترخانه اسناد رسمی و به موجب سند رسمی مهریه‌اش را که مثلاً عبارت از300 سکه تمام بهار آزادی به زوج بذل نماید و به این موضوع نیز اقرار نموده باشد آیا متعاقباً می-تواند نسبت به آنچه بذل کرده رجوع نماید آیا اقدام زوجه ابراء محسوب می‌گردد یا خیر؟
3- در دعوی مطالبه اجرت المثل از ناحیه زوجه آیا اصل بر تبرع است یا عدم تبرع چنانچه زوجه مطالبه اجرت المثل نماید آیا باید قصد عدم تبرع خود را نیز ثابت نماید یا اینکه زوج می‌بایستی این موضوع را که زوج قصد تبرع داشته است ثابت نماید./
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- بذل مهریه توسط زوجه در قبال طلاق و رجوع وی به مابذل موضوع بند 3 ماده 1145 قانون مدنی از لحاظ شرعی و قانونی، حکم خاص خود را دارد و در این حالت حکم آن متفاوت از هبه و ابراء است؛ یعنی در ایام عده پس از طلاق، زن می‌تواند به آنچه که از مهریه بذل نموده، رجوع نماید. در غیر این صورت یعنی زمانیکه بخشش مهریه در قبال طلاق نباشد، احراز اینکه احکام هبه بر آن جاری است یا ابراء، مستلزم رسیدگی قضایی و احراز شرایط وقوع آن حسب مورد توسط دادگاه رسیدگی کننده است.
3- در دعوای مطالبه اجرت‌المثل از ناحیه زوجه با توجه به منطوق ماده 336 قانون مدنی و تبصره الحاقی آن و آنجا که بیان داشته: «... مگر اینکه معلوم شود قصد تبرع داشته است...»، مشخص می‌گردد که اصل بر عدم تبرع زوجه می‌باشد، بنابرین، چنانچه زوج مدعی قصد تبرع زوجه باشد، بار اثبات آن بر عهده زوج است./