بررسی ترک انفاق اقارب و تعمیم آن به حمل (جنین) زوجه

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/06/27
برگزار شده توسط: استان گلستان/ شهر کرد کوی

موضوع

بررسی ترک انفاق اقارب و تعمیم آن به حمل (جنین) زوجه

پرسش

اگر زوجه شکایتی تحت عنوان ترک انفاق اقارب مطرح نماید و منظور از اقارب، حمل (جنین) باشد در این صورت آیا شکایت مطروحه قابلیت رسیدگی را دارد یا خیر؟

نظر هیئت عالی

بند دوم نظریه اداره کل حقوقی قوه قضائیه به شماره 1351/94/7 مورخ 94/5/19 به شرح زیر مورد تایید اعضاء هیات عالی است. انحلال نکاح دائم و یا موقت تحت هر عنوانی، تاثیری در حقوق حمل ندارد و توجها به ماده 1109 قانون مدنی که زوجه علیرغم طلاق و یا ناشزه بودن به دلیل وجود حمل، حق نفقه را دارد. بنابراین، به قیاس اولویت، حمل، جزء افراد واجب النفقه قلمداد می‌شود و چون سلامت جنین بستگی کامل به سلامت مادر و تغذیه صحیح او دارد، نفقه، نه تنها به مقداری که برای سلامت جنین ضرورت دارد، بلکه به میزانی که سلامت مادر و جنین را تواما تامین کند باید از سوی پدر حمل (جنین) پرداخت شود و با اوصاف مذکور، در صورت استنکاف پدر از پرداخت نفقه جنین، با داشتن استطاعت، قابل تعقیب است.(ماده 53 قانون حمایت خانواده مصوب 1391)

نظر اکثریت

شکایت مطروحه قابلیت رسیدگی را ندارد: زیرا حمل حسب مفاد ماده 957 قانون مدنی تا زمانی که زنده متولد نشود شخص مستقلی به شمار نمی آید و نمی تواند طرف حق و تکلیف قرار بگیرد مگر در مورادی که در قانون مدنی و سایر قوانین قابل استنباط است برای حمل حقوقی در نظر گرفته نمی شود و نیز در ماده 1109 قانون مدنی نفقه تعیین شده در دوران حمل مربوط به خود مادر است و دستمزد یا انفاق به کودک محسوب نیست. همچنین نظر به اصل تفسیر مضیق قوانین کیفری نمی توان محدوده جرم انگاری در ماده 53 قانون حمایت خانواده را با قیاس گسترش و در مواردی که تصریحی وجود ندارد تعمیم داد.و اینکه نفقه حمل در قالب نفقه مادر می گنجد و حمل جزئی از مادر است و نظر به اصل نسبیت در نفقه، می توان گفت با وجود حمل میزان نفقه مادر افزایش می یابد و به عبارتی نفقه حمل در قالب نفقه مادر می گنجد و حتی از لحاظ حقوقی نیز قابل پیگرد نمی‌باشد.
البته طرفداران این نظر خود به دو گروه تقسیم می‌شوند:
عده ای معتقدند باید قرار منع تعقیب به علت عدم وقوع جرم صادر گردد و برخی نیز معتقدند که شکایت مطروحه در قالب نفقه اقارب را استماع و آن را به ترک انفاق زوجه تعبیر و حکم کیفری صادرمی شود.

نظر اقلیت

به طور کلی نفقه مادر که شامل خوراک و پوشاک و مسکن می‌باشد نظر به اینکه حمل جزئی از مادر است، از نفقه مستقل برخوردار نخواهد شد اما فقط در یک مصداق حمل از نفقه برخوردار خواهد بود و حمایت کیفری و حقوقی دارد و آن زمانی است که حمل دچار عارضه ای باشد که به مادر لطمه ای وارد نمی کند اما اگر درمان نشود صرفا حمل دچار آسیب می‌گردد اما زوج هزینه درمان و معالجه را پرداخت ننماید و زوجه شکایت ترک انفاق مطرح کند از حمایت کیفری و حقوقی برخوردار است البته به شرطی که روح در جنین دمیده باشد.