صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/05/05
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر مهر
موضوع
تعقیب کیفری ولی قهری در صورت تلف و تصاحب مال مولی علیه
پرسش
با توجه به ماده 1684 قانون مدنی، اگر ولی‌قهری رعایت غبطه مولی‌علیه را ننماید، اقارب یا رئیس حوزه قضایی می‌تواند درخواست عزل وی را دهد و چنانچه برای دادگاه اثبات شود ولی‌قهری رعایت غبطه را ننموده و اموال مولی‌علیه را حیف و میل نموده است؛ وی را عزل و قیمی را به جای ولی‌قهری نصب می‌کند؛ حال سوال این است:
1- اگر ولی‌قهری اموال مولی‌علیه را تصاحب یا تلف کند، آیا به جرم خیانت در امانت قابل تعقیب کیفری می‌باشد؟
2- اگر ولی‌قهری قابل تعقیب کیفری باشد و با توجه به قانون کاهش حبس تعزیری سال 99 که جرم خیانت در امانت را قابل گذشت دانسته است؛ چه کسی شاکی خصوصی محسوب می‌شود؟
نظر هیات عالی
در صورت تلف یا مفقود نمودن اموال صغیر به وسیله ولی‌قهری، عنوان بزه خیانت در امانت صادق است که در این صورت وفق ماده 70 قانون آیین دادرسی کیفری، دادستان شخصی را به عنوان قیم موقت تعیین و یا خود، امر کیفری را تعقیب می‌نماید.
نظر اکثریت
چون اموالی که در اختیار ولی قهری است به عنوان امانت است و در صورت تلف یا تصاحب که به ضرر مولی علیه باشد، می توان به جرم خیانت در امانت وی را تعقیب نمود. خیانت در امانت در ولی‌قهری شامل هر دو عنصر سپردن قانونی و فیزیکی است. اگر اثبات شود ولی‌قهری حیف و میل انجام داده است و با عنایت به ماده 70 آیین دادرسی کیفری که در صورت محجور بودن بزه‌دیده و یا ارتکاب بزه از سوی ولی یا قیم، دادستان شخصی را به‌عنوان قیم موقت تعیین یا خود او کیفری را تعقیب می‌کند؛ لذا با توجه به ماده 1184، 1186 قانونی مدنی و ماده 70 قانون آیین دادرسی کیفری، خیانت از سوی ولی‌قهری متصور است و دادستان از بابت مدعی‌العموم و در صورت وجود اقارب نزدیک، ایشان از باب اطلاع به دادستان ورود می‌کنند.
نظر اقلیت
خیانت در امانت نیست؛ چون بحث سپردن و استرداد در خیانت در امانت است که ولی‌قهری صرفاً وظیفه نگهداری از اموال را دارد و وظیفه با توجه به ماده 674 قانون مجازات اسلامی تعزیرات اعطا امانت شرط استرداد و تصاحب سه رکن خیانت در امانت است که در ولی قهری شرط استرداد وجود ندارد.