تاریخ نظریه: 1397/09/05
شماره نظریه: 7/97/2439
شماره پرونده: 96-15/1-2293
استعلام:
احتراما همان‌گونه که استحضار دارند نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور با استجازت از بند و ماده 5 کنوانسیون وین مصوب 1963 مبادرت به تنظیم و ثبت وکالتنامه راجع به اموال واقع در ایران ویا امور راجع به احوال شخصیه برای هموطنان مقیم خارج می‌نمایند حال چنانچه موکل درصدد عزل وکیل انتخابی خود برآید و شرایط قانونی نیز فراهم باشد وکیل از وکالت معزول و اقدامات وی پس از عزل نافذ نخواهد بود اما لازمه عدم نفوذ اقدامات وکیل با توجه به ماده 680 قانون مدنی رسیدن خیر عزل به او و به عبارتی ابلاغ مراتب عزل به وکیل است که در مورد وکالتنامه های تنظیمی خارج از کشور به دلیل عدم دسترسی به وکیل و یا عدم اطلاع از آدرس یا وضعیت فعلی و غیره و نیز تمایل موکل به حضور در همان نمایندگی کشور مقیم و عزل وکیل مربوطه نحوه عمل را با ابهام و دشواری مواجه می‌سازد حال سوال این است طرق جدید اعلام عزل وکیل برای ایرانیان خارج کشور از طریق پست الکترونیک ایمیل یا درج مراتب عزل در سامانه تاک وزارت امور خارجه کافی است یا می بایست موضوع عزل وکیل از طرق قانونی دیگر ابلاغ واقعی یا قانونی انجام پذیرد خواهشمند است دستور فرمائید در خصوص موضوع مطروحه نظریه مشورتی آن مرجع محترم را به این اداره کل اعلام فرمایند.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
اولاً- هر چند با توجه به اطلاق ماده 679 قانون مدنی، اگر وکالت وکیل یا عدم عزل وی در ضمن عقد لازمی شرط نشده باشد عزل وکیل به صورت عادی امکان‌پذیر است ولو آنکه اعطای وکالت به موجب سند رسمی باشد یا رسماً توسط کنسولگری‌ها تصدیق شده باشد امّا از آنجا که امکان استفاده از وکالتنامه رسمی در دفاتر اسناد رسمی و سایر مراجع و اشخاص وجود دارد، بنابراین موکل برای جلوگیری از سوء استفاده احتمالی و اضرار به اشخاص ثالث باید عزل وکیل رسمی را نیز رسماً از طرق مقتضی اعلام کند وگرنه ممکن است با احراز همه ارکان، موجب مسئوولیت مدنی وی باشد.
ثانیاً- در مواردی که وکالتنامه توسط کنسولگری تصدیق شده باشد، لازم نیست عزل وکیل از طریق همان کنسولگری تصدیق کننده سند اعلام شود، و بلکه از سایر طرق رسمی مانند دفاتر اسناد رسمی نیز امکان اعلام عزل وکیل وجود دارد. بنابراین، طریق اعلام عزل وکیل موضوعیت ندارد و در هر حال باید از یک سو به نحوی انجام شود که با توجه ماده 680 قانون مدنی وکیل از عزل خود با خبر شود و از سوی دیگر نتواند از سند وکالت رسمی تنظیمی، برغم اطلاع از عزل خود، سوء استفاده کند.