تاریخ نظریه: 1396/06/04
شماره نظریه: 7/96/1238
شماره پرونده: 889-42-96
استعلام:
احتراماً مقررات قانونی قانون حمایت از حقوق مولفین و.. مصوب سال 1348 نشر اثر را به عنوان حقوق پدید آورنده احصاء نموده و در ماده دو نشر به هر ترتیب و روش را مورد حمایت آن قانون قرار داده و در ماده 4 قانون مذکور به صورت آمره حقوق معنوی پدید آورنده را محدود به زمان و مکان ندانسته و غیر قابل انتقال بر می‌شمارد در گذشته برخی از مولفین به عنوان پدید آورنده اثر یا صاحب اثر اقدام به واگذاری حق نشر اثر به ناشر چاپی نموده و ناشر با استناد به قرارداد فی مابین خویش را صاحب امتیاز می داند و سال های متمدی نسبت به چاپ و توزیع اثر اقدام نموده است حالیه پدیدآورنده صاحب اثر یا مولف با ظهور شیوه نوین و نو ظهور نشر الکترونیکی و دیجیتال با استناد به ماده 224 قانون مدنی که مقرر می دارد الفاظ عقود محمول است بر معانی عرفیه و اینکه نشر الکترونیک و دیجیتال در زمان عقد قرارداد با ناشر چاپی متصور نبوده و آنچه در آن مقطع از نشر متبادر می‌گردد نشر مکتوب و چاپی بوده و چون قصد و رضای طرفین نیز بر نشر الکترونیک و دیجیتال قرار نگرفته چرا که درآن مقطع زمانی نمی‌توانسته قصدی در این خصوص وجود داشته باشد حق نشر الکترونیک و دیجیتال را برای خویش محفوظ می داند و از سوی دیگر ناشر با تفسیر موسع و عام از حق نشر نشر الکترونیکی و دیجیتال را نیز از جمله حقوق قراردادی خویش قلمداد می نمایند.
س: 1- با توجه به واگذاری حق نشر به ناشر چاپی در گذشته آیا پدید آورنده با ظهور نشر الکترونیک می‌تواند شخصاً مبادرت به نشر الکترونیک نماید یا با ناشر الکترونیک قرارداد نشر الکترونیک تنظیم نماید؟
2- تغییر فرمت اثر ازچاپی به دیجیتال و الکترونیکی و عرضه آن توسط ناشر چاپی به استناد حق نشر واگذار شده به ایشان سابق بر ظهور نشر الکترونیک و دیجیتال یا تنظیم قرارداد با ناشر الکترونیک جهت نشر الکترونیک اثر مجاز است یا نیاز به اذن مجدد صاحب اثر مولف یا پدید آورنده دارد؟
3- در فرض فوق پدید آورنده مولف یا صاحب اثر و ناشر به موازات یکدیگر حق استفاده از مزایای نشر الکترونیک و دیجیتال را دارند یا خیر.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
نظر به اینکه هرگونه چاپ و نشر تمام یا قسمتی از اثر، مشمول قانون حمایت از حقوق مولفین و مصنفان و هنرمندان مصوب دی ماه 1348 است، لذا نشر دیجیتال یا الکترونیکی نیز مستلزم اخذ اجازه مولف یا مصنف است؛ ولو این که قرارداد چاپ اثر، قبل از ظهور و رواج نشر الکترونیکی و دیجیتالی منعقد شده باشد و امتیاز نشر الکترونیکی نیز متعلق به پدید آورنده اثر است.