صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1381/06/20
برگزار شده توسط: استان اصفهان/ شهر نجف آباد
موضوع
استحقاق زن به تمام مهر در صوت فوت یکی از زوجین قبل از زفاف
پرسش
در صورتی‌که بعد از ازدواج و قبل از انجام زفاف احدی از زوجین فوت کنند زن مستحق تمام مَهر است یا نصف مَهر؟
نظر هیئت عالی
همان‌‌‌‌طوری که در نظر اکثریت نیز آمده است به دلالت ماده 1082 قانون مدنی، به مجرد عقد، زن مالک مَهر می‌شود و می‌تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بکند. چنان‌چه مَهر به حیطه وصول در نیامده باشد به عنوان دین بر ذمّه‌ی زوج است و چنان‌چه قبل از نزدیکی، زوج فوت کند، این دین از ترکه او قابل وصول خواهد بود و در هیچ‌یک از نصوص قانونی، حکم خاصی در مورد کاهش میزان مَهر یا تنصیف آن در صورت فوت شوهر، قبل از وقوع نزدیکی به نظر نرسیده است و تنها استثنا بر قاعده کلی مندرج در ماده 1082 حکم مندرج در ماده 1092 قانون مدنی است که قانون‌گذار در صورت وقوع طلاق قبل از نزدیکی، قائل به تنصیف شده و زن را مستحق دریافت نیمی از مَهر دانسته و حکم قانون‌گذار را در مورد خاص بدون وجود مبنای قانونی، نمی‌توان به غیر موارد منصوص تسری داد.
نظر اکثریت
نظر به این‌که به موجب ماده 1082 قانون مدنی بعد از وقوع عقد نکاح زن مستحق کل مَهر بوده و هرگونه دخل و تصرفی می‌تواند در آن بنماید، ایجاد مالکیت زن نسبت به کل مَهر به عنوان اصل پذیرفته شده و با وصف ایجاد مالکیت زن، زوال مالکیت مذکور مستلزم وجود دلیل قانونی است که در مورد طلاق قانون‌گذار صریحاً زوال نصف مالکیت مَهر زن را بیان کرده لکن در مورد فوت حکم خاصی در جهت سلب مالکیت زن وجود ندارد. با توجه به این‌که اولاً: مالکیت زن بر کل مَهر مسلم و ثانیاً: زوال مالکیت مذکور نیاز به دلیل و نص می‌باشد. بنابراین، در هر صورت زن مستحق کل مَهر خواهد بود.
نظر اقلیت
اگرچه زن پس از وقوع عقد نکاح مالک کل مَهر می‌شود، مالکیت وی نسبت به نصف قطعی و مالکیت وی نسبت به نصف دیگر آن متزلزل و مستلزم انجام زفاف است و در صورت انجام زفاف است که مالکیت زن نسبت به نصف دیگر مَهر قطعی می‌شود. بنابراین در صورتی‌که هر یک از زوجین بعد از عقد نکاح و قبل از زفاف بمیرند باید نصف مَهر به مرد یا ورثه وی مسترد شود.