صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/08/10
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر جویبار
موضوع
اثر توافق در چگونگی تقسیم ماترک
پرسش
پدری فوت می‌کند و ورثه وی حین فوت؛ همسر، دو دختر و یک پسر می‌باشند. خواهرها درخواست تقسیم ترکه مطرح می‌کنند، با توجه به اینکه مادر نیاز به سرپرستی دارد در هنگام تقسیم توافق می‌گردد که سهم‌الارث وی از ترکه همسرش را بعد از فوت به فردی بدهند که از وی در زمان حیات نگهداری کرده است، توافق می‌گردد که پسر از مادر نگهداری کند و این توافق را خواهرها و مادر و پسر در حضور شاهدین امضا می‌زنند؛ آیا این توافق صحیح است؟ بعد از فوت مادر سهم‌الارث مادری از ترکه پدر قابل تقسیم است یا اینکه بر اساس توافق به پسر میرسد؟
نظر هیات عالی
با توجه به حصول توافق در چگونگی تقسیم ماترک و ارثیه پدری و اصل استحقاق همسر دائمی متوفی در مال‌الارث و اینکه مادر نیاز به نگهداری و سرپرستی دارد؛ بنابراین توافق به‌عمل آمده منطبق با ماده 10 قانون مدنی و صحیح می‌باشد و واجد آثار حقوقی است.
نظر اکثریت
با عنایت به آنکه طرفین در مقام تقسیم ترکه پدری بوده‌اند و حسب موازین قانونی، چنانچه تقسیم با رضای طرفین صورت پذیرد صحیح بوده و هیچ کدام از طرفین نمی‌توانند آن را بر هم زنند و در فرض سوال، طرفین با یکدیگر به توافق رسیده و صلح نموده‌اند که من باب اجرت سهم‌الارث مادر از ترکه پدر، بعد از فوت وی به فردی داده شود که از مادر (که توانایی رسیدگی به امورات خویش را ندارد)، نگهداری می‌کند؛ لذا با توجه به آنکه عقد صلح، عقدی لازم است و حسب ماده 10 قانون مدنی نیز چنین توافقی نافذ و واجد آثار حقوقی است؛ لذا توافق مورد پذیرش می‌باشد و خللی بر آن وجود ندارد.
نظر اقلیت
با توجه به اینکه توافق طرفین در خصوص مالی که هنوز به آنها به ارث نرسیده و متعلق حق آنها قرار نگرفته است صحیح نیست. در فرض سوال با توجه به آنکه مادر هنوز زنده است؛ لذا توافق بر اموالی که از وی بعداً به ارث میرسد صحیح نیست زیرا ماترک بعد از فوت افراد تحقق پیدا می‌کند و در این مورد چون هنوز ماترکی موجود نیست، توافق در خصوص چگونگی تقسیم آن نیز صحیح نمی‌باشد.