تاریخ نظریه: 1392/07/22
شماره نظریه: 7/92/1414
شماره پرونده: 92-76-1044
استعلام:
...
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
تفاوت موضوع مبیع در ماده 384 قانون مدنی با موضوع مبیع در ماده 385 این قانون فقط مربوط به تجزیه مبیع است، در ماده 384 مبیع قابل تجزیه است بدون ورود ضرر، به همین دلیل مشتری مختاراست در صورت کم بودن مبیع درزمان تحویل معامله را فسخ و یا با گرفتن ثمن مربوط به مقدار کسری مبیع را قبول نماید. اما در ماده 385 به لحاظ اینکه مبیع بدون ورود ضرر قابل تجزیه نیست، مشتری فقط حق دارد معامله را فسخ نماید و یا اگر بیشتر باشد فروشنده حق فسخ دارد.
امّا موضوع مبیع درمواد 441 و 442با موضوع مواد 384 و 385 به طور کلّی متفاوت است، زیرا در مواد 441و442صحبت از کم بودن مبیع یا زیاد بودن آن نیست بلکه صحبت از آن است که معامله نسبت به مقداری از مبیع به جهتی از جهات قانونی باطل است و لذا فروشنده و خریدار امکان توافق نسبت به آن مقدار که بیع آن باطل است ندارند و ناگزیر خریدار یا باید بیع را نسبت به قسمت صحیح بیع با استرداد ثمن مربوط به قسمت باطل بیع قبول کند یا بیع را فسخ نماید. بنابراین موضوع مواد قانونی مورد اشاره متفاوت از یکدیگر است و هر یک در جای خود قابل اعمال است.