صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1385/03/22
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر ساری
موضوع
اعیانی جدید در ملک وقفی در صورت اعیانی بودن عرصه و اعیان هر دو
پرسش
زمانی که عرصه و اعیان هر دو وقف باشند آیا اعیانی احداثی جدید در ملک وقفی نیز وقف است یا فقط اعیانی زمان ایجاد وقف، مشمول وقف می‌شود؟
نظر هیئت عالی
نشست قضایی (4) مدنی: بر حسب مقررات ماده 39 قانون مدنی هر بنا و درخت که روی زمین است و همچنین هر بنای زیرزمین، ملک مالک آن زمین محسوب می‌شود مگر این‌که خلاف آن اثبات شود. در زمین موقوفه هم اعیانی موجود موقوفه است. مگر این‌که خلاف آن به اثبات برسد. اگر اعیانی سابق تخریب شده باشد احداث بنای جدید بدون اجازه وجهه قانونی ندارد. در صورتی که متولی یا اداره اوقاف برحسب مورد، اجازه احداث بنا را دهد صاحب اعیانی حتّی می‌‌تواند اعیانی را با اجازه به ثبت رساند. در صورتی که بدون اجازه اعیانی در ملک موقوفه احداث شود در حکم غصب بوده و محکوم به قلع و قمع است.
نظر اتفاقی
اگر اعیانی جدید در راستای وقف ایجاد شده و از حیث تشابه نیز همسان با اعیانی قبلی و با اجازه متولی و مورد نظر واقف باشد مشمول وقف است. با توجه به مفهوم مخالف ماده 88 قانون مدنی، عمران موقوفه جایز است و تا زمانی که عمران ممکن است بیع آن جایز نیست پس عمران موقوفه و احداث اعیانی جدید به شرح فوق داخل وقف است. لکن چنان‌چه بدون اجازه باشد با استناد به مواد 313 و 314 مشمول غصب و شرایط آن خواهد بود.
«مسئله 66 از کتاب وقف تحریرالوسیله حضرت امام (ره) نیز موید موضوع است.»