سهم الارث زوجه از نمائات

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1379/11/02
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر ساری

موضوع

سهم الارث زوجه از نمائات

پرسش

آیا زوجه مردی که فوت کرده است و او قیم فرزندان خود می‌باشد از محصول مرکبات سهمی می‌برد؟ (با این فرض که اموال متوفیٰ تقسیم نشده باشد.)

نظر هیئت عالی

با توجه به ماده 15 قانون مدنی، ثمره و حاصل مادام‌که چیده و یا درو نشده است غیرمنقول است. اگر قسمتی از آن چیده یا درو شده باشد، تنها آن قسمت منقول است و مبنای حکم ماده، تبعی بودن وصف غیرمنقول برای ثمره و حاصل است. این وصف پس از جداشدن از زمین تغییر یافته و وصف مستقل خود را دارا می‌گردد که در هرحال با توجه به مواد 947 و 948 قانون مدنی زوجه می‌تواند حقوق قانونی خود را با رعایت مراتب فوق از محصول مرکبات استیفا کند.
-رجوع کنید به قانون اصلاح موادی از قانون مدنی مصوب 87/11/6 و تبصره الحاقی مصوب 89/5/26.

نظر اتفاقی

با دقت در بند (2) ماده 900 و ماده 901 قانون مدنی، زوجه صاحب فرض در بهره‌گیری از ارث زوج شناخته شده است که با توجه به مدلول ماده 946 قانون مدنی محقق می‌شود، زوجه از اموال منقول، از هر قبیل که باشد ارث می‌برد و در ماده 947 ماده مذکور نیز آشکار است که زوجه از قیمت ابنیه و اشجار ارث خواهد برد نه از عین آن‌ها، مگر در موردی‌که ماده 948 همان قانون مقرر داشته است، فلذا در فرض سوال، ورثه مکلفند تا قیمت ابنیه و اشجار را در سهم زوجه پرداخت کنند، پس زوجه را از عین اشجاری که حین‌الفوتِ مورث وی موجود بوده است حقی نیست تا بعد از فوت مورث نیز برای عین نمائات اعم از متصل یا منفصل زوجه را صاحب حق فرض نمود، از طرفی به شرح آنچه گفته شد، زوجه از عین محصول که حین‌الفوت موجود بوده است فرض خود را خواهد برد و چون میوه موجود بر روی درخت نیز از اموال منقول شمرده شده و مشمول ماده 946 قانون مدنی می‌باشد، به همین سبب می‌توان گفت که زوجه از عین آن اموال دارای نصیب است و لاغیر. حال اگر فرض شود (در فرض بعید) قبل از تقسیم و تحویل سهم زوجه از اموال منقول، نمائاتی حاصل آید طبعاً زوجه به نسبت فرض در نمائات محق شناخته می‌شود که البته این امر خروج موضوعی از فرض سوال دارد.