هیات تخصصی کار، بیمه و تامین اجتماعی
شماره پرونده: ه- ع/ 9902861 و 9902860
شماره دادنامه:180- 140009970906010179
تاریخ: 1400/03/30
شاکی: محمد علی جانیان - فاطمه سلیمان پور
طرف شکایت: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال دستورالعمل تعیین صلاحیت مسئول بهداشت حرفه ای (16156/300 د مورخ 7/10/1399)
شاکی دادخواستی به طرفیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به خواسته ابطال دستورالعمل تعیین صلاحیت مسئول بهداشت حرفه ای (16156/300 د مورخ 7/10/1399) به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیات عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می‌باشد:
(کل دستورالعمل که در پرونده پیوست شده است مورد شکایت است.)
دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت: به استحضار می رساند که معاونت محترم بهداشتی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی طی یک نامه ای به شماره 530081656 مورخه 7/10/1399به پیوست دستورالعملی، صلاحیت و شرایط تایید کارشناسان مشاور بهداشت حرفه ای شاغل در صنایع تحت پوشش دانشگاههای علوم پزشکی و مراکز بهداشت تحت امر خود بر خلاف تبصره 2 ماده 93 و 106 در بخش چهارم مبحث حفاظت فنی و بهداشت کار در قانون کار جمهوری اسلامی منوط به آن دانسته است که بدلیل عدم رعایت سلسله مراتب قانونی در تدوین آن و عدم اطلاع و اشراف و امضای مشترک وزرای محترم اداره کار و امور اجتماعی و وزارت بهداشت از اعتبار قانونی برخوردار نمی‌باشد و معاونت بهداشتی متاسفانه با سواستفاده و عدول از اختیارات، با ارسال نامه به دانشگاههای علوم پزشکی استان ها و الزام آنان به اجرای آن در صنایع دارای کارشناس مشاور بهداشت حرفه ای توسط مراکز بهداشت تحت امر خود، موجب بیکاری تعداد کثیری از کارشناسان بهداشت حرفه ای مشاور و ظلم در حق این قشر زحمتکش شده است لذا بدینوسیله تقاضای ابطال آن دستورالعمل و احقاق حق خود را داریم.
در پاسخ به شکایت مذکور سرپرست اداره کل حقوقی و تنظیم مقررات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به موجب لایحه شماره 2361/107مورخ 2/12/1399 به طور خلاصه توضیح داده است که: - به موجب بند 7-1 سیاستهای کلی سلامت مصوب مقام معظم رهبری، ماده 72 قانون برنامه ششم توسعه، ماده 1 قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ماده واحده قانون چگونگی تعیین وظایف و صلاحیت شاغلان حرفه های پزشکی و حرف وابسته به آن و همچنین ماده 7 آیین‌نامه نظام صلاحیت حرفه ای مصوب هیات وزیران تولیت تنظیم و تنسیق امور مربوط به ارائه کنندگان خدمات مرتبط با سلامت، از جمله صدور پروانه و سنجش صلاحیت براساس سوابق تحصیلی، تجربی و آزمونهای به عمل آمده با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. - مطابق تبصره 2 ماده 2 آیین‌نامه کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار (موضوع تبصره 2 ماده 93 قانون کار)که به صورت مشترک توسط وزارتین کار و بهداشت تهیه شده است «مسئول بهداشت حرفه‌ای می‌بایستی ترجیحاً فارغ التحصیل بهداشت حرفه‌ای یا پزشک عمومی مورد تایید مرکز بهداشت شهرستان (وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) باشد» و وزارت بهداشت نیز فردی را تایید می‌نماید که اصلاح ترین فرد از نظر علمی و تجربی باشد و نه اینکه صرفاً دانش آموخته رشته بهداشت حرفه ای باشد، دستورالعمل مورد شکایت بر اساس ضابط یاد شده و سایر ضوابط در راستای ساماندهی بکارگیری کارشناسان بهداشت حرفه ای و بر اساس صلاحیت افراد و جلوگیزی از اعمال سلایق شخصی، ایحاد فرصت برابر و وحدت رویه و پیشگیری از تبعیض تدوین و ابلاغ گردید تا تایید صلاحیت از طریق برگزاری آزمون و پذیرفته شدن در آن انجام پذیرد. - همچنین به استحضار می رساند، صرف اخذ مدرک دانشگاهی شرط کافی برای احراز صلاحیت دانش، مهارت و نگرش مورد نیاز برای انتخاب عادلانه افراد اصلح به عنوان مسئول بهداشت حرفه ای در کارگاه ها نخواهد بود. زیرا در سرفصل درسی دانش آموختگان، دستورالعمل هاء آیین‌نامه ها و قوانین و مقررات بهداشت کار و برنامه های در حال اجرای وزارت بهداشت وجود نداشته و لازم است برای اطمینان از اشراف دانش آموختگان بر مقررات خاص جاری و به روز بودن دانش و مهارت متقاضیان و انتخاب افراد اصلح، متقاضیان در آزمون شرکت و در رقابت با سایر متقاضیان در آزمون پذیرفته شوند. خاطر نشان می‌سازد نظیر این آزمون برای تعیین صلاحیت سایر مشاغل نیز برگزار می‌گردد. -شاکی مدعی است ابلاغ این دستورالعمل موجب بیکاری تعداد کثیری از دانش آموختگان بهداشت حرفه ای شده است در این خصوص به استحضار می رساند، دستورالعمل یاد شده نه تنها باعث بیکاری این فارغ التحصیلان نگردیده بلکه در راستای هدف نهایی که تامین، حفظ و ارتقاء سطح سلامت شاغلین می‌باشد. سبب نظام مند شدن جذب دانش آموختگان بهداشت حرفه ای شده است. به نحوی که شایسته ترین آنها انتخاب خواهند شد. مضافا به اینکه بعضی از این کارشناسان در چندین کارگاه اقدام به ارایه خدمات بهداشت حرفه ای می نمایند که حضور ناکافی این کارشناسان در کارگاه خدمات موجب آمار بالای شاغلین مشاغل سخت و زیان آور و بازنشستگی زودهنگام و خروج کارگر ماهر از عرصه صنعت شده است و بعضا خدمات غیر سازمان یافته منجر به این امر شده است که مشاغل سخت و زیان آور و صنایع مربوطه نتوانسته اند به مشاغل و کارگاه های غیر سخت و زیان آور تبدیل شوند. بر این اساس وزارت متبوع اصرار به بکارگیری دانش آموختگان شایسته جهت تامین و ارتقاء سلامت شاغلین در مشاغل مختلف در کارگاه ها دارد.
پرونده شماره ه- ع/9902860 و ه- ع/9902861 مبنی بر درخواست ابطال دستورالعمل شماره 16156/300 د مورخ 7/10/1399 موضوع تعیین صلاحیت مسئول بهداشت حرفه ای در جلسه مورخ 24/3/1400 هیات تخصصی کار، بیمه و تامین اجتماعی مورد رسیدگی قرارگرفت و اعضا به اتفاق به شرح ذیل اعلام نظر نمودند:
رای هیات تخصصی
اولا براساس ماده 93 قانون کار مصوب 1369 «به منظور جلب مشارکت کارگران و نظارت بر حسن اجرای مقررات حفاظتی و بهداشتی در محیط کار و پیشگیری از حوادث و بیماریها، در کارگاه هائی که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ضروری تشخیص دهند کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار تشکیل خواهد شد.» همچنین براساس تبصره 2 این ماده «نحوه تشکیل و ترکیب اعضاء براساس دستورالعمل هائی خواهد بود که توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه و ابلاغ خواهد شد.» ثانیا براساس تبصره 2 ماده 2 آیین‌نامه کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار مصوب 15/4/1374 که به استناد ماده 93 قانون کار و تبصره 2 آن به تصویب وزرای تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسیده است «مسئول بهداشت حرفه ای می‌بایست ترجیحا فارغ التحصیل بهداشت حرفه ای یا پزشک عمومی مورد تایید مرکز بهداشت شهرستان باشد.» بنابه مراتب مذکور دستورالعمل معترض عنه که شرایط و صلاحیت های مسئول بهداشت حرفه ای را وفق تبصره 2 ماده 2 آیین‌نامه کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار مصوب 1374 وزرای تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین نموده، مغایرتی با قوانین و مقررات مذکور نداشته و خارج از حدود اختیارات مقام صادرکننده آن نبوده و قابل ابطال نمی‌باشد. این رای به استناد بند (ب) ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 ظرف مهلت بیست روز از تاریخ صدور از جانب رییس محترم دیوان عدالت اداری یا 10 نفر از قضات محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است.
محمد جواد انصاریرئیس هیات تخصصی کار، بیمه و تامین اجتماعی