تاریخ نظریه: 1403/08/02
شماره نظریه: 7/1403/438
شماره پرونده: 1403-76-438ح
استعلام:
چنانچه فرد «الف» خودروی معیوبی را به فرد «ب» بفروشد؛ خریدار نیز بدون آگاهی از این امر آن را با همان وضعیت به فرد «ج» و فرد اخیر نیز بدون آگاهی از این وضعیت آن را به «د» بفروشد، خواهشمند است به پرسش‌های زیر پاسخ دهید:
اولاً، اگر فرد «د» به ید ماقبل خود (ج) رجوع کند و ارش دریافت کند، آیا «ج» میتواند به ید قبلی رجوع کند و به همین ترتیب مراجعه به ید قبلی ادامه یابد؟
ثانیاً، چنانچه ایادی بعدی بتوانند به ایادی قبلی خود مراجعه کنند، آیا فرد «ج» همان خسارتی را از فرد «ب» دریافت می‌کند که به فرد «د» داده است و یا آنکه مبلغ ارش بستگی به قرارداد وی و فرد «ب» دارد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
در فرض سوال که در اجرای ماده 422 و بند یک ماده 429 قانون مدنی، مال معیوب مورد معاملات متعدد قرار گرفته و آخرین خریدار با طرح دعوا علیه ید قبلی خود ارش دریافت کرده است، اولاً، دعاوی هر یک از ایادی علیه ید قبلی به خواسته مطالبه ارش مسموع است؛ مگر آنکه در روابط طرفین خیار عیب ساقط شده باشد.
ثانیاً، قانونگذار در خصوص چگونگی محاسبه ارش در ماده 427 قانون مدنی، به نحو اطلاق و صرف نظر از انجام یا عدم انجام معاملات متعدد نسبت به مبیع معیوب، ترتیب و شیوه خاصی پیش‌بینی کرده است؛ بر این اساس، در مقام محاسبه میزان استحقاق هر یک از ایادی بر ارش نمی‌توان به قواعد عام مسئولیت مدنی مراجعه کرد؛ بنابراین، هر یک از ایادی در مقام مراجعه به ید قبل خود، مطابق ترتیب پیش‌بینی شده در این ماده استحقاق بر ارش دارند.