هیات تخصصی استخدامی دیوان عدالت اداری
شماره پرونده:ه- ع؍ 9804310 شماره دادنامه: 9909970906010772 تاریخ: 14/5/99
شاکی:آقای علیرضا غفاری
طرف شکایت:شرکت مادر تخصصی مدیریت منابع آب ایران، وزارت نیرو، سازمان اداری و استخدامی کشور
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره 107143 مورخ 7؍3؍97 سازمان اداری و استخدامی کشور
به موجب تبصره ماده 106 قانون مدیریت خدمات کشوری مقرر شده کسانی که قبل از تصویب قانون مذکور از مزایای غیر مستمر آنان (اضافه کار و...) کسور بازنشستگی برداشت شده حسب تقاضای آنان نسبت به سال های پرداختی، در حقوق بازنشستگی ایشان محاسبه شود و مقرر شده آیین‌نامه تبصره ماده مذکور با هماهنگی وزارت رفاه و تامین اجتماعی از سوی شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی تهیه و ابلاغ شود. سازمان اداری و استخدامی کشور در راستای انجام تکلیف مقرر در تبصره ماده 106 قانون مدیریت اقدام به صدور مقرره مورد شکایت نموده است که مورد اعتراض شاکی قرار گرفته و تقاضای ابطال آن را نموده است.
مقرره مورد شکایت:
بخشنامه به کلیه دستگاه های اجرایی مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری
در اجرای تکلیف قانون الحاق یک تبصره به ماده 106 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 6؍7؍1389 مجلس شورای اسلامی و با عنایت به مصوبه جلسه مورخ 14؍12؍1396 شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی، مفاد ماده 1 تصویب نامه شماره 122290؍ت51128ه- مورخ 5؍10؍1395 هیات محترم وزیران (موضوع آیین‌نامه اجرایی قسمت دوم ماده 59 قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران در خصوص مشمولین تابع مقررات تامین اجتماعی که از اضافه کار آنان کسور بازنشستگی کسر شده است) به عنوان دستورالعمل اجرایی تبصره ماده 106 قانون مدیریت خدمات کشوری تعیین و برای اجراء ابلاغ می‌گردد. جمشید انصاری
دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:بنا به تجویز ماده 106 قانون مدیریت خدمات کشوری دستگاه های اجرایی موظفند بر اساس ماده 107 قانون مذکور به کارمندانی که بازنشسته می‌شوند به ازای هر سال خدمت، یک ماه آخرین حقوق و مزایای مستمر (تا سی سال) پرداخت نمایند که متاسفانه طرف شکایت به استناد مقرره مورد شکایت از انجام این تکلیف قانونی استنکاف می ورزد و پاداشپایان خدمت را به دلایل نامعلومی بر مبنای حقوق و فوق العاده های مستمر بدون احتساب اضافه کار محاسبه، تعیین و پرداخت می نمایند.
همچنین مرجع وضع بخشنامه مورد شکایت که مقرره مذکور را به عنوان دستورالعمل اجرایی تبصره ماده 106 قانون مدیریت خدمات کشوری تعیین و ابلاغ کرده خارج از حدود صلاحیت قانونی اقدام کرده است و تفسیری مضیق از تصویب نامه شماره 122990؍ت51128ه- مورخ 5؍10؍95 هیات وزیران ارائه کرده و خلاف هدف و نیت مقنن مانع از دریافت حقوق مکتسبه می‌شود.
خلاصه مدافعات طرف شکایت: اولاً بر اساس ماده 106 قانون مدیریت خدمات کشوری مبنای محاسبه کسور بازنشستگی برای محاسبه حقوق بازنشستگی، حقوق ثابت به اضافه فوق العاده های مستمر (بندهای 2، 3 و 5 ماده 68 قانون مذکور) و فوق العاده بند 10 ماده 68 قانون مدیریت می‌باشد و ماده 107 قانون صدرالذکر مقرر کرده به کارمندانی که بازنشسته می‌شوند به ازاء هر سال خدمت یک ماه آخرین حقوق و مزایای مستمر (تا سی سال) به اضافه وجوه مربوط به مرخصی های ذخیره شده پرداخت می‌شود. بنابراین فوق العاده اضافه کار مشمول کسور بازنشستگی نبوده و مدخلیتی در محاسبه حقوق بازنشستگی ندارد. به همین دلیل مشمول ماده 107 قانون مدیریت نمی‌باشد.ثانیاً به استناد قسمت دوم ماده 59 قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه کسانی که قبل از اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری 1؍1؍88 از فوق العاده اضافه کار آنان کسور بازنشستگی کسر شده است متناسب با مبلغ کسر شده در پاداش پایان خدمت و حقوق بازنشستگی آنان محاسبه می‌گردد که بر اساس ماده مذکور در سال 95 هیات وزیران آیین‌نامه اجرایی آن را مصوب می کند و سازمان تامین اجتماعی نیز بر اساس آن آیین‌نامه دستورالعمل شماره 70 مستمری ها را با موضوع نحوه احتساب اضافه کار در تعیین مستمری بازنشستگی کارکنان دستگاه های اجرایی به شماره 1000؍96؍3325 مورخ 1؍4؍96 ابلاغ می کند. در بخشنامه مذکور صرفاً کارکنانی لحاظ شدند که از 1؍1؍88 تا 30؍12؍95 (تاریخ پایان اجرای قانون برنامه پنج ساله توسعه کشور بازنشسته شده اند. پس از انقضای قانون برنامه پنجم در اجرای تکلیف قانون الحاق یک تبصره به ماده 106 قانون مدیریت خدمات کشوری که مقرر می داشت در صورتی که از قبل از تصویب قانون مدیریت از مزایای غیر مستمر آنان کسور بازنشستگی برداشت شده می‌توانند آن کسور از سهم کارمند و کارفرما را یکجا از صندوق تامین اجتماعی دریافت کنند یا حسب تقاضا به نسبت سال های پرداخت قابل احتساب در حقوق بازنشستگی است و دستورالعمل اجرایی آن تبصره از سوی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی تهیه و ابلاغ خواهد شد، بخشنامه شماره 107143-7؍3؍97 در این راستا صادر و ابلاغ گردیده است.
پرونده در جلسه مورخ 6؍5؍1399 هیات تخصصی استخدامی مطرح گردید و پس از رسیدگی به موضوع، اعضاء هیات به اتفاق آراء، مصوبه مورد شکایت را قابل ابطال تشخیص ندادند و بنابراین با استعانت از خداوند متعال و به استناد بند «ب» ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری در مورد آن به شرح زیر رای صادر می‌شود.
رای هیات تخصصی استخدامی
با توجه به اینکه اولاً مستفاد از ماده 106 قانون مدیرت خدمات کشوری که مقرر داشته: «مبنای محاسبه کسور بازنشستگی و برای محاسبه حقوق بازنشستگی کارمندان مشمول این قانون حقوق ثابت به اضافه فوق العاده های مستمر و فوق العاده بند «10» ماده (68) این قانون می‌باشد.» و به موجب تبصره ماده 76 قانون مذکور صرفاً فوق العاده های بندهای (2)، (3) و (5) ماده (68) فوق العاده مستمر محسوب می‌شوند، فلذا اضافه کاری جزء حقوق و مزایای مستمر محسوب نمی شود تا مشمول کسور بازنشستگی قرار گرفته و به تبع در پاداش موضوع ماده 107 قانون یاد شده لحاظ شود. ثانیاً قسمت دوم ماده 59 قانون برنامه پنجم توسعه مصوب سال 1389 که مقرر داشته بود: «کسانی که تا قبل از اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری 1؍1؍1388 از فوق العاده اضافه کار آنان کسور بازنشستگی کسر شده است متناسب با مبلغ کسر شده، در پاداش پایان خدمت و حقوق بازنشستگی آنان محاسبه می‌گردد» و متعاقباً با تغییراتی به عنوان تبصره ماده 106 قانون مدیریت خدمات کشوری در 06؍07؍1389 به قانون مدیریت خدمات کشوری اضافه گردید و مقرر داشت:«کارمندان دستگاه های اجرایی مشمول این قانون که از نظر بیمه و بازنشستگی تابع مقررات صندوق تامین اجتماعی هستند و قبل از تصویب این قانون از مزایای غیرمستمر آنان کسور بازنشستگی برداشت شده است می‌توانند کسور مربوطه اعم از سهم کارمند و کارفرما را یک جا از صندوق تامین اجتماعی دریافت نمایند و یا حسب تقاضا مطابق مقررات مربوط، به نسبت سال های پرداخت کسور، قابل احتساب در حقوق بازنشستگی آنان خواهد بود. دستورالعمل اجرایی این تبصره از سوی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی با هماهنگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تهیه و ابلاغ خواهد شد.»، ثالثاً هیات وزیران به موجب تصویب نامه شماره 122290ت 51128 ه مورخ 5؍10؍1395 آیین‌نامه اجرایی ماده 59 قانون برنامه پنجم توسعه را با پیشنهاد مشترک سازمان اداری و استخدامی کشور و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به تصویب رساند و طی آن نحوه اجرای مفاد مقرره قانونی مذکور را تعیین کرد و تصویب نامه مذکور به موجب دادنامه شماره 133 مورخ 26؍6؍1397 هیات تخصصی استخدامی دیوان عدالت اداری مغایر با قانون تشخیص داده نشده است، بنابراین از آنجایی که ماده 59 قانون برنامه پنجم توسعه و تبصره الحاقی ماده 106 قانون مدیریت خدمات کشوری مفاداً بر هم منطبق می‌باشند و با عنایت به مراتب فوق بخشنامه مورد شکایت سازمان اداری و استخدامی کشور که به موجب آن آیین‌نامه اجرایی بخش دوم ماده 59 قانون برنامه پنجم توسعه را به عنوان آیین‌نامه اجرایی تبصره ماده 106 قانون مدیریت خدمات کشوری ابلاغ کرده و لحاظ این نکته که مفاد آن پیشنهاد مشترک سازمان اداری و استخدامی کشور و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بوده و مغایر با قانون نیز شناخته نشده است، فلذا به جهت حدود اختیارات و رعایت موازین قانونی ایرادی نداشته و قابل ابطال تشخیص داده نمی شود و حکم به رد شکایت صادر می‌شود. این رای مستند به بند «ب» ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری صادر و ظرف بیست روز پس از صدور، از سوی ده تن از قضات یا رئیس محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض می‌باشد.
رضا فضل زرندی - رئیس هیات تخصصی استخدامی