صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/09/13
برگزار شده توسط: استان گلستان/ شهر گنبدکاووس
موضوع
قابلیت استماع دعوی مطروحه در خصوص ملک فاقد سابقه ثبتی
پرسش
در خصوص ملکی که فاقد سابقه ثبتی است حکم بر اثبات بیع بین شخص الف به عنوان خریدار و شخص ب به عنوان فروشنده صادر و قطعی می‌گردد. پس از چندین سال شخص ب اقدام به طرح دعوی مستقل به خواسته بطلان بیع به یکی از جهت مندرج در ماده 190 قانون مدنی می‌نماید. آیا در این فرض با وجود امکان طرح هر یک از دفاعیات برای شخص ب در دعوی قبلی، دعوی مطروحه اخیر قابلیت استماع دارد؟
نظر هیئت عالی
دعوی اعلام بطلان بیع از طرف فروشنده با توجه به حکم صادر شده قبلی به نفع خریدار که حاکم بر رابطه حقوقی طرفین است، موجه نمی‌باشد و با این وصف نظریه اکثریت مطلوب و مورد تایید است.
نظر اکثریت
دادگاه در زمان رسیدگی به دعوی نسبت به اعتبارسنجی قرارداد شامل وقوع عقد، نوع عقد و... اقدام می‌نماید و زمانی که حکم صادر می‌نماید در واقع به تمام جهات و موضوعات و ایرادات رسیدگی می‌شود و در صورت عدم ایراد از سوی احد از طرفین و صدور حکم قطعی و حضوری بر وقوع بیع و انتقال سند، هیچ یک از طرفین نمی‌تواند در دعوای علی‌حده ایرادات و دفاعیات جلسه اول دادرسی را مطرح نماید.
نظر اقلیت
تنها چیزی که مانع رسیدگی مجدد به دعوی است، مستنداً به بند 6 ماده 84 قانون آیین دادرسی مدنی اعتبار امر مختومه است. لذا در صورت طرح دعوی بطلان بیع، با توجه به اینکه اساساً به این جهت و سبب مطروحه رسیدگی نشده است می‌توان به این سبب و جهت جدید رسیدگی نمود. همچنین قانون‌گذار مقطعی برای رسیدگی به ایراد مطروحه مبنی بر نبودن یکی از شرایط ماده 190 قانون مدنی قرار نداده است. از طرفی صدور رای قطعی و حضوری بر اثبات بیع دارای مفهوم مخالف مبنی بر اینکه بیع از ابتدا باطل نبوده و صحیح است ندارد. در واقع تنها حکایت دارد که عمل حقوقی به عنوان بیع واقع شده و اینکه آنچه واقع شده مطابق مقررات می‌باشد یا خیر و... اساساً مورد قضاوت و دادرسی قرار نگرفته است.