هیات تخصصی استخدامی دیوان عدالت اداری
شماره پرونده: ه- ع؍ 9901576 و 9901578 و 9901577 و 9901579 و 9901569
شماره دادنامه: 9909970906011473-1474-1475-1476-1477 تاریخ: 1399/12/13
شاکیان: آقایان علی یارمحمدی و غلامرضا عزیزیو خانمها پونه غیابی ومریم فتحعلی ورقیه نوروزی گیلوایی
طرف شکایت: 1- سازمان اداری و استخدامی کشور 2- سازمان برنامه و بودجه استان مرکزی
موضوع شکایت و خواسته: 1- ابطال بند ب ماده 3 بخشنامه شماره 144189- 28؍3؍97 سازمان اداری و استخدامی کشور 2- ابطال نامه شماره 3938- 10؍1؍99 سازمان برنامه و بودجه استان مرکزی
هیات وزیران در سال 1396 به موجب ماده 5 آیین‌نامه اجرایی ماده 46 قانون مذکور تدوین دستورالعمل اجرایی آن را بر عهده شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی قرار داده که شکات به بخشی از این مصوبه و بخشنامه سازمان برنامه و بودجه استان مرکزی در این ارتباط اعتراض داشته و تقاضای ابطال آن را نموده اند. مقررات مورد شکایت:
الف) بخشنامه 144189- 28؍3؍97 سازمان اداری و استخدامی کشور
ماده 3).......ب- استخدام پیمانی کارمند از طریق قبولی در آزمون های استخدامی موضوع ماده 44 قانون که به صورت عمومی برگزار شده یا می‌شود، صورت پذیرفته باشد.
تبصره- استخدام رسمی آزمایشی کارمندانی که استخدام پیمانی آنان از طریق قبولی در آزمون هایی با نشر عمومی آگهی استخدامی بر اساس ماده 44 قانون نبوده است، علاوه بر رعایت مفاد این دستورالعمل موکول به شرکت در امتحانات استخدامی (عمومی که توسط سازمان اداری و استخدامی کشور برنامه ریزی می‌گردد.) و کسب حدنصاب نمره آزمون براساس دستورالعمل امتحانات در دوره پیمانی می‌باشد.
ب- بخشنامه شماره 3938- 10؍1؍99 سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان مرکزی
مدیران کل محترم
با سلام و احترام، با عنایت به استعلام صورت گرفته از امور آمار، برنامه ریزی و تامین نیروی انسانی سازمان اداری و استخدامی کشور در خصوص تبدیل وضعیت استخدامی کارکنان پیمانی به رسمی آزمایشی در چارچوب بخشنامه شماره 144189 مورخ 28؍3؍1397 موارد ذیل جهت رعایت ابلاغ می‌گردد.
1- به استناد بند (ب) ماده (3) بخشنامه مذکور، برای تبدیل وضعیت از پیمانی به رسمی آزمایشی در مشاغل حاکمیتی (علاوه بر رعایت سایر ضوابط) استخدام پیمانی کارمند باید از طریق قبولی در آزمونهای استخدامی موضوع ماده (44) قانون مدیریت خدمات کشوری که به صورت عمومی برگزار شده یا می‌شود صورت پذیرد از اینرو آزمونهای استخدامی که از طریق انتشار آگهی عمومی توسط استانداریها (که در مقطع زمانی خاصی از سوی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور (وقت) به آنها تفویض شده بود) برگزار شده را نیز شامل می‌گردد خاطر نشان می‌سازد، آزمونهایی که توسط استانداریها برای تبدیل وضعیت نیروهای قراردادی شاغل در دستگاهها بر اساس مصوبات کارگروه انتقال از تهران برگزار شده اند در زمره آزمونهای با نشر عمومی آگهی قرار نمی گیرند.
2- براساس مفاد تبصره بند (ب) ماده فوق الذکر، استخدام رسمی آزمایشی آندسته از کارمندانی که استخدام پیمانی آنان از طریق قبولی در آزمون هایی با نشر عمومی آگهی استخدامی براساس ماده (44) قانون مدیریت خدمات کشوری نبوده است، علاوه بر رعایت مفاد دستورالعمل فوق الذکر موکول به شرکت در امتحانات استخدامی عمومی و کسب حد نصاب نمره آزمون بر اساس دستورالعمل امتحانات در دوره پیمانی می‌باشد از اینرو این دسته از افراد بایستی در دوره پیمانی خود در یکی از آزمون های استخدامی مشترک فراگیر دستگاه های اجرایی که توسط این سازمان برنامه ریزی می‌گردد (براساس مشاغل موجود در هر یک از آزمون های یادشده)، شرکت و حد نصاب لازم را کسب نمایند.
دلایل شاکیان برای ابطال مقرره مورد شکایت: مقرره سازمان برنامه و بودجه استان مرکزی بر اساس تفسیر شخصی و غیر کارشناسی وضع شده است چرا که مرجع غیر عمومی اعلام کردن و تشخیص غیر عمومی بودن آزمون استخدامی استانی آن سازمان نمی‌باشد و این امر در صلاحیت مرجع قضایی است. با توجه به اینکه به موجب تبصره 1 ماده 57 قانون برنامه پنجم توسعه مقرر شده که تبدیل وضعیت از پیمانی به رسمی بدون نیاز به آزمون است و به موجب ماده 226 قانون مذکور مقرر شده احکام سایر قوانین مغایر با این قانون موقوف الاجرا می‌باشد، بنابراین مقررات مورد شکایت مغایر با موارد مذکور است.
خلاصه مدافعات طرفین شکایت: الف) سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان مرکزی به موجب لایحه دفاعیه شماره 376044- 14؍7؍99 اعلام کرده است که: 1- مرجع صدور مجوز و تعیین کننده شرایط تبدیل وضعیت، سازمان اداری و استخدامی کشور می‌باشد و تغییر عنوان آن سازمان در مقطع زمانی خاص، نافی اجرای قوانین و مقررات فعلی و قبلی نمی‌باشد. 2- به استناد ماده 44 قانون مدیریت خدمات کشوری و بخشنامه مورد شکایت، تبدیل وضعیت به رسمی، منوط به شرکت در آزمون عمومی می‌باشد و آزمون برگزار شده همگانی و عمومی نبوده است و صرفاً برای کارکنان قراردادی دستگاه های اجرایی استان انجام شده و سایر افراد مجاز به شرکت در آن نبوده اند. 3- تبصره 2 ماده 57 قانون برنامه پنجم توسعه، قبل از مقرره مورد شکایت و تا پایان اعتبار آن قانون (1395) معتبر بوده بنابراین در حال حاضر مقررات مورد شکایت مغایرتی با آن ندارد. ب) سازمان اداری و استخدامی کشور به موجب لایحه دفاعیه شماره 372181- 13؍8؍99 اعلام کرده: به موجب تبصره 2 ماده 46 قانون مدیریت خدمات کشوری کارمند پیمانی در صورت شرکت در آزمون به رسمی تبدیل وضع می‌شود و مقرره مورد شکایت ناظر به ماده مذکور و آیین‌نامه شماره 147992؍ت 54770ه- مورخ 21؍11؍96 هیات وزیران می‌باشد و پیشتر هیات عمومی دیوان نیز به موجب دادنامه شماره 93-12؍2؍1396 آزمون های موصوف به ماده 57 قانون برنامه پنجم توسعه که بدون نشر آگهی برگزار شده را فاقد اعتبار اعلام کرده است و کارمندان غیر رسمی مثل پیمانی ها در صورت شرکت در آزمون های استخدامی سراسری و فراگیر از شرایط سنی معاف هستند.
پرونده در هیات تخصصی استخدامی مطرح و مورد رسیدگی قرارگرفت و بر اساس نظر قریب به اتفاق آراء مقرره مورد شکایت قابل ابطال تشخیص داده نشد و بنابراین با استعانت از خداوند متعال و به استناد بند «ب» ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری در مورد آن به شرح زیر رای صادر می‌شود.
رای هیات تخصصی
با توجه به این که اولاً به موجب ماده 44 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال 1386 بکارگیری افراد در دستگاه های اجرایی پس از پذیرفته شدن در امتحان عمومی که به طور عمومی نشر آگهی می‌گردد امکان پذیر است و به موجب ماده 46 قانون مذکور شرایط و نحوه تبدیل وضعیت از استخدام پیمانی به استخدامی رسمی - آزمایشی موکول به تصویب آیین‌نامه اجرایی آن از سوی هیات وزیران شده است و به موجب تبصره ماده 2 آیین‌نامه شماره 147992؍ت 54770ه- مورخ 21؍11؍96 هیات وزیران مقرر شده: " آن دسته از کارمندان پیمانی دستگاه های اجرایی که استخدام پیمانی آنان از طریق شرکت و قبولی در آزمون های استخدامی که با رعایت سازوکار ماده (44) قانون مذکور که توسط سازمان اداری و استخدامی کشور برگزار می‌گردد نبوده است برای استخدام آزمایشی باید در آزمون های استخدامی موضوع ماده (44) قانون مذکور که توسط سازمان اداری و استخدامی کشور برگزار می‌گردد شرکت کنند و حد نصاب آزمون را بر اساس دستورالعمل مربوط کسب نمایند و به موجب ماده 5 آیین‌نامه مذکور دستورالعمل اجرایی آن می‌بایست به تصویب شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی برسد که سازمان اداری و استخدامی کشور مصوبه شورای مذکور ناظر بر دستورالعمل موضوع ماده 5 آیین مذکور را به موجب بخشنامه شماره 144189-28؍3؍1397 ابلاغ کرده است، ثانیاً به موجب ماده 57 قانون برنامه پنجم توسعه مصوب سال 1389 نیز جذب نیروی انسانی به صورت رسمی یا پیمانی موکول به شرکت در آزمون عمومی شده است و جذب نیرو به عنوان استخدام پیمانی بر اساس قوانین و مقررات و دادنامه های هیات عمومی دیوان عدالت اداری می‌بایست از طریق قبولی در آزمون عمومی باشد و مستخدمینی که بدون شرکت در آزمون با نشر آگهی عمومی به هر نحو، به صورت پیمانی بکارگیری شده اند برای تبدیل وضعیت به رسمی- آزمایشی می‌بایست قبولی در آزمون عمومی را کسب نمایند تا عدالت استخدامی و اصول برابری فرصت ها و شایسته سالاری محقق شود و دادنامه شماره 93- 12؍2؍1396 هیات عمومی نیز موید این نظر است، بنابراین مقررات مورد شکایت که بر لزوم شرکت مستخدمان پیمانی متقاضی استخدام رسمی - که بدون آزمون عمومی جذب دستگاه های اجرایی شده اند- در آزمون عمومی تاکید کرده است، مغایر با قانون و خارج از حدود اختیارات نبوده و قابل ابطال نمی‌باشد فلذا رای به رد شکایت صادر می‌شود. این رای مستند به بند «ب» ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری صادر و ظرف بیست روز پس از صدور، از سوی ده تن از قضات یا رئیس محترم دیوان عدالت اداری قابل اعتراض می‌باشد.
رضا فضل زرندی - رئیس هیات تخصصی استخدامی