صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1389/08/07
برگزار شده توسط: استان کرمانشاه/ شهر کرمانشاه
موضوع
تکلیف مالک در صورت عدم پرداخت اقساط در موعد معین توسط خریدار
پرسش
با توجه به این‌که در اجرای قانون واگذاری زمین‌های بایر و دایری که بعد از انقلاب به صورت کشت موقت به خوش‌نشینان واگذار شده و از آن به بیع شرط تعریف شده است، چنان‌چه خریدار در موعد معین اقساط را نپردازد آیا مالک حق فسخ دارد یا باید از طریق اجرای احکام اقدام کند؟
نظر هیئت عالی
نشست قضایی (1) مدنی: مطابق ماده 34 قانون ثبت اسناد و املاک کشور، در مورد معاملات مذکور در ماده 33 و کلیه معاملات شرطی و رهنی راجع به اموال غیرمنقول در صورتی‌که بدهکار ظرف مدت مقرر در سند، بدهی خود را نپردازد بستانکار می‌تواند وصول طلب خود را توسط دفترخانه تنظیم‌کننده سند درخواست کند. بنابراین، مواد 33 و 34 قانون ثبت حاکم بر موضوع خواهد بود و مالک به عنوان بستانکار در صورتی‌که خریدار در مورد اقساط بدهی خود کوتاهی کند می‌تواند درخواست صدور اجراییه موضوع مواد مرقوم را از دفترخانه تنظیم‌کننده سند معمول دارد.
مستندات: ماده 11 آیین‌نامه اجرایی قانون واگذاری زمین‌های بایر و دایری که بعد از انقلاب به صورت کشت موقت به خوش‌نشینان واگذارشده است - مواد 33 و 34 قانون ثبت
نظر اکثریت
با توجه به این‌که در قانون از عنوان بیع شرط یاد شده و ضمانت اجرای تخلف از شرط نیز فسخ آن است؛ لذا در صورتی‌که خریدار اقساط را در موعد قانونی نپردازد، مالک حق فسخ دارد.
نظر اقلیت
اولاً؛ هدف مقنن در این قانون، حمایت از خوش‌نشینان بوده و در جایی که اصل مالکیت را از مالک گرفته باشد، به طریق اولی حق فسخی برای او وجود ندارد. ثانیاً؛ بیع شرط در ماده 11 آیین‌نامه مربوطه به عنوان نوعی معامله که در آن شروطی مورد توافق متعاملین واقع می‌شود تعریف شده است، پس موضوع، منصرف از بیع شرط قانون مدنی و مواد 33 و 34 قانون ثبت است. ثالثاً؛ برای عدم پرداخت اقساط، حق فسخی در نظر گرفته شده است تا خیاری به وجود آید. رابعاً؛ در فرض تحقق خیار، من‌له‌الخیار هیأت واگذاری زمین است نه مالک.