صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1387/01/17
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر آباده
موضوع
وضعیت انتقال چکی که در آن کلمه آورنده یا به حواله کرد خط زده شده ودر وجه شخص خاصی صادر شده
پرسش
اگر در یک چک کلمه «آورنده» یا «به حواله‌کرد» خط زده شود، آیا این چک که در وجه شخص خاصی نیز نوشته شده قابل انتقال به غیر است؟ چنان‌چه منتقل شود، آیا این چک واجد اوصاف مربوط به چک می‌باشد؟
نظر هیئت عالی
به استناد ماده 10 قانون مدنی، در صورتی‌که در متن چک شرطی قید شود یا در نوشته جداگانه‌ای بین صادر‌کننده چک و دارنده آن شرطی مقرر باشد این شرط صرفاً بین صادر‌کننده چک و دارنده اولیه چک معتبر و قابل اجرا است و به شخص ثالث تسری ندارد. بنابراین، شرط مقید در چک نمی‌تواند در وصف ذاتی چک، خللی وارد سازد، زیرا به موجب ماده 312 قانون تجارت که بیان می‌دارد: «چک ممکن است در وجه حامل یا شخص معین یا به حواله‌کرد باشد، ممکن است به صرف امضا در ظهر به دیگری منتقل شود»؛ اگر کلمه «آورنده» یا «حامل» خط زده شود بازهم چک قابل انتقال به دیگری می‌باشد و چکی که به طریق قانونی منتقل شده باشد، در دست هر کس که باشد معتبر است و این امر از خصوصیات ذاتی چک است.
نظر اتفاقی
هرگونه تغییر و گذاشتن شرط کتبی در چک یا نوشته جداگانه، فقط بین صادر‌کننده و دارنده اولیه معتبر است و نمی‌تواند به اوصاف ذاتی مقرر در اسناد تجاری همچون اصل استقلال امضائات سرعت، تنجیزی و تجریدی، خللی وارد کند. از طرفی چک به عنوان وسیله پرداخت و جایگزین پول تلقی می‌شود و نمی‌توان با خط زدن عبارت «حواله‌کرد» این ویژگی را از چک گرفت.