تاریخ نظریه: 1397/02/24
شماره نظریه: 7/97/286
شماره پرونده: 96-58-2039
استعلام:
در مواردی مدیران مدارس دولتی در شهر و به خصوص در روستاها به جهت کمبود یا عدم نیرو برای انجام برخی امور مدرسه مثل حراست و نظافت افراد محلی را به کار می گیرند بدون قرارداد مکتوب و از محل درآمدهای مدرسه فروش اغذیه یا کمکهای انجمن اولیاء و مربیان و کمکهای مردم یا شوراهای اسلامی محل حق الزحمه ای به این افراد پرداخت می کنند و در مواردی این روند استمرار داشته پس از قطع این رابطه این افراد به اداره کار مراجعه و هیاتهای تشخیص حل اختلاف اداره کار آن مدرسه یا اداره آموزش و پرورش را به پرداخت حقوق و مزایا طبق قانون کار و در مواردی بازگشت فرد به کار محکوم کرده که با اقامه دعوی اداره آموزش و پرورش و صدور رای و اعتراض آموزش و پرورش پرونده به این دادگاه ارجاع شده است با توجه به تعداد مدارس کشور چنانچه این روند پذیرفته شود موجبات سوء استفاده را فراهم می کند و قوانین و مقررات مربوط به استخدام در دولت را بی اثر میکند و مشکلات زیادی برای اداره آموزش و پرورش فراهم خواهد کرد.
1- آیا موارد مذکور مشمول قانون کار بوده و اقدام این مدیران موجب مسئولیت دولت در استخدام و به کار گیری این افراد و پرداخت حقوق و مزایا طبق قانون کار می‌شود ؟
2- به طور کلی در صورتی که دولت مجوز استخدام را صادر نکرده باشد چنانچه مدیر اداره آموزش و پرورش شهرستان یا سایر ادارات و شرکتهای دولتی افرادی را که به کار گیرند با همین مقدار که احراز شود این افراد در شرکت دولتی یا اداره یا مدرسه به کار مشغول شده اند با توجه به استمراری بودن نوع این کارها مشمول قانون کار بوده و برای دولت ایجاد مسئولیت می کند آیا مکلف به بازگشت به کار و پرداخت حقوق و مزایا طبق قانون کار هستند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- با توجه به مواد 2، 3 و 188 قانون کار مصوب 1369 و لحاظ قسمت اخیر ماده 3 این قانون که اقدامات نمایندگان کارفرما (نظیر مدیران مدارس) را در اداره کلی امور، ولو آنکه خارج از اختیار آنان باشد، در حق کارفرما نافذ می‌داند و با توجه به جنبه حمایتی قوانین کار، افراد مذکور در فرض سوال (افرادی که به منظور انجام خدمات نگهبانی و نظافت و... به کار گرفته شده‌اند) مشمول قانون کار می‌باشند و به میزان خدمات انجام‌یافته از حقوق و مزایای مربوطه برخوردار خواهند بود.
2 و 3- در صورتی که مدیران مدارس و سایر مسئولین ادارات دولتی، بدون اخذ مجوز قانونی مبادرت به بکارگیری افراد جهت امور خدماتی مربوط به مدارس و ادارات بنمایند؛ هرچند این امر موجب اسقاط حقوق قانونی کارگران (افراد بکار گرفته شده) از حیث استحقاق حقوق و مزایای انجام کار نمی‌باشد و لکن از حیث استمرار خدمت و تجویز استخدام، تعهدی را برای دولت ایجاد نمی‌نماید و مراجع حل اختلاف کار مجاز به صدور حکم به بازگشت به کار این افراد نمی‌باشند.