کلاسه پرونده: 455/80
شاکی: خانم زهرا کرامتی - خانم زهرا راستی
موضوع: ابطال بخشنامه شماره 1/24 مستمری‌ها سازمان تامین اجتماعی
تاریخ رای: یکشنبه 27 مرداد 1381
شماره دادنامه: 170-171
مقدمه: شکات طی دادخواست‌های تقدیمی اعلام داشته‌اند، در بند ج ماده 39 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران آمده است «در طول برنامه سوم تبصره 3 ردیف 3 ماده واحده قانون تامین اجتماعی مصوب 1376/07/27 مجلس شورای اسلامی به شرح ذیل اصلاح می‌شود.1- در صورت فوت بیمه شده‌ای که بین ده تا بیست سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد به بازماندگان وی به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه بدون الزام به رعایت ماده 111 قانون تامین اجتماعی و به نسبت سهام مقرر در ماده (83) همان قانون مستمری پرداخت می‌گردد» سازمان تامین اجتماعی قسمت الف در بند 3 بخشنامه شماره 1/24 که به استناد قانون فوق‌الذکر صادر نموده است چنین مقرر می‌دارد «مفاد این بخشنامه مشمول بازماندگان بیمه‌شدگانی خواهد بود که فاقد شرایط اصلی برقراری مستمری موضوع بندهای 1و4 بخش اول بخشنامه 24 مستمری‌ها بوده و از 1379/01/01 به بعد بیمه پرواز بوده باشند» قسمت اخیر بند مذکور مغایر با بند 1و2 قسمت ج ماده 39 قانون برنامه سوم توسعه و بند 3 ماده 80 قانون تامین اجتماعی می‌باشد تبصره 3 ردیف 3 ماده 80 صراحتاً می‌گوید. بیمه شده‌ای که از تاریخ تصویب این قانون (مهرماه 1376) به بعد فوت شود و فاقد شرایط مقرر در این بند باشد که شرط پرداخت 90 روز حق بیمه ظرف سال قبل از فوت نیز از جمله شرایط می‌باشد که داشتن این شرط ضروری نیست متاسفانه مرجع تصویب بخشنامه 1/24 دقیقاً با هدف تضییق دایره شمول قانون برنامه سوم اقدام نموده است. بنا به مراتب ابطال قسمت مورد نظر را تقاضا دارد معاون حقوقی و امور مجلس سازمان تامین اجتماعی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره42273/د/7100 مورخ 1380/12/11 و اعلام داشته‌اند: شاکی از عبارت «.. از تاریخ 1379/01/01 به بعد بیمه گذار باشد..» دچار سوء برداشت گردیده است و این برداشت از قسمت معترض‌عنه بخشنامه کاملاً ناصواب بوده است منظور از عبارت مذکور این است که ارتباط بیمه‌ای بیمه شدگان بعد از تاریخ 1379/01/01 نیز حفظ گردیده و قطع نگردد در تایید و صحت قسمت الف بند 3 مورد اعتراض می‌توان به بند (ج) ماده 39 قانون توسعه سوم اشاره نمود زیرا موضوع بحث بند اخیرالذکر «فوت بیمه شده» می‌باشد و بدیهی است بیمه شده نیز در ستون قانون تامین اجتماعی به فردی اطلاق می‌گردد که دارای ارتباط بیمه‌ای با سازمان تامین اجتماعی می‌باشد لذا فوت بیمه شده مستلزم دو امر است او اینکه فوت بیمه شده در طول قانون برنامه یعنی از سال 1379/01/01 باید محقق شود دو اینکه متوفی هنگام فوت بیمه شده در طول قانون برنامه یعنی از سال 1379/01/01 باید محقق شود دو اینکه متوفی هنگام فوت بیمه شده می‌باشد (دارای ارتباط بیمه‌ای با سازمان می‌باشد) با عنایت به مراتب مذکور درخواست رد شکایت را دارد.هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجت‌الاسلام‌والمسلمین دری‌نجف‌آبادی و با حضور روسای شعب بدوی و روسا ومستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به‌صدور رای می‌نماید.
رای هیات عمومی
به موجب شق یک بند(ج) ماده 39 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران موضوع اصلاح تبصره 3 ماده 80 قانون تامین اجتماعی مصوب 117/1/1379 «در صورت فوت بیمه شده‌ای که بین ده تا بیست سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد به بازماندگان وی به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه بدون الزام به رعایت ماده 111 قانون تامین اجتماعی و به نسبت به سهام مقرر در ماده 83 همان قانون مستمری پرداخت می‌گردد» نظر به اینکه سیاق عبارات حکم مقنن مفید ضرورت استمرار پرداخت حق بیمه در ایام متصل به فوت شخص بیمه شده نیست بنابراین بند الف شق 3 بخشنامه شماره 1/24 مستمری‌ها از جهت اینکه اجرای حکم قانونگذار را به شرط پرداخت استمرار حق بیمه در ایام متصل به فوت شخص بیمه مقید و محدود نموده است، خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات سازمان تامین اجتماعی در وضع مقررات دولتی تشخیص داده می‌شود و به استناد قسمت دوم ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری ابطال می‌شود.
رئیس هیات عمومی دیوان عدالت اداری - درّی نجف آبادی