صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1384/09/06
برگزار شده توسط: استان یزد/ شهر یزد
موضوع
مسئولیت صادر کننده سفته و ظهر نویس
پرسش
شخصی که از بانک وام گرفته سفته‌هایی را به عنوان متعهد در مقابل وام دریافتی امضا کرده و همان سفته‌ها را به شخص دیگری به منظور تضمین، ظهرنویسی کرده و در اختیار بانک قرار داده است. به لحاظ این‌که وام در سر‌‌رسید بازپرداخت نشده است، بانک علیه متعهد و ظهرنویس به عنوان ضامن شکایت کرده است. آیا مقررات ماده 249 قانون تجارت از حیث تضامن حاکم است یا مقررات قانون مدنی و با عنایت به ماده 698 قانون مدنی ذمّه مضمون‌عنه بری می‌‌‌‌‌شود؟
نظر هیئت عالی
به موجب قانون تجارت برات‌دهنده متعهد پرداخت وجه برات است لیکن برای اطمینان به پرداخت وجه برات شخص دیگری که در واقع ضامن پرداخت وجه برات است آن را ظهرنویسی می‌‌‌‌کند و در این‌صورت کشنده برات و ظهرنویس در مقابل دارنده برات مسئولیت تضامنی دارند و در صورت عدم پرداخت وجه برات، دارنده می‌‌‌‌تواند علیه کشنده برات و ظهرنویس اقامه دعوا کند و در صورت احراز صحت و اصالت، هم برای کشنده برات و هم ظهرنویس اقامه دعوا کند و در صورت احراز صحت و اصالت برات هم کشنده برات و هم ظهرنویس محکوم به پرداخت وجه برات به طور تضامنی هستند.
ظهرنویسی در قانون تجارت با ضمانت تعریف شده است در قانون مدنی متفاوت است در قانون تجارت ضامن و کشنده برات مسئولیت تضامنی دارند اما در قانون مدنی مسئله نقل ذمّه به ذمّه است یعنی ضامن مسئول پرداخت وجه مورد ضمانت است و مسئولیت مدیون زائل می‌‌‌‌‌شود. ضمانت برای پرداخت وجه سفته یا چک هم امکان‌پذیر است و طرفین به موجب قرارداد جداگانه مسئولیت پرداخت سند تجاری را توافق می‌‌‌‌‌کنند که مطابق قرارداد عمل می‌‌‌‌‌شود.
نظر اکثریت
با توجه به این‌که سفته یک سند تجاری است امضا کنندگان ظهر سفته ضامن تجاری محسوب می‌‌‌‌‌شوند و به عنوان ظهرنویس مسئولیت تضامنی با متعهد دارند از طرفی قسمت اخیر ماده 249 قانون تجارت مسئولیت ضامن را مشخص کرده است. لذا با جمع مواد 249 و 307 قانون مذکور در این مورد نحوه تضامن حاکم است.
نظر اقلیت
ضمان ظهرنویس در خصوص سوال مورد بحث ضمان مدنی تلقی می‌‌‌‌‌شود.