صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1380/11/09
برگزار شده توسط: استان چهار محال و بختیاری/ شهر شهرکرد
موضوع
تقاضای احلاف منکر
پرسش
همان گونه که مستحضر هستید حسب ماده 197 قانون آیین دادرسی مدنی «... اگر کسی مدعی حق یا دینی بر دیگری باشد باید آن را اثبات کند، در غیر این صورت با سوگند خوانده، حکم برائت صادر خواهد شد.» آیا با توجه به ماده 238 همین قانون این سوگند باید از طرف خواهان درخواست شود یا خود دادگاه رأساً مبادرت به اخذ سوگند از خوانده میکند؟
همچنین در سوگند موضوع ماده 287، زمانی که ورثه، خوانده باشد آیا الزاماً ورثه باید تقاضای سوگند خواهان را بکنند یا دادگاه رأساً اقدام میکند؟
نظر هیئت عالی
دلایل اثبات دعوا به عهده مدعی است و در صورتی که خواهان دلیل دیگری که کافی بر اثبات ادعا باشد، ارائه ندهد، میتواند از خوانده مطالبه سوگند نماید و این امر به عهده دادگاه نیست و در نهایت میتواند وجود این حق را به خواهان متذکر شود. یاد آور میشود که به موجب ماده 1333 قانون مدنی در دعاوی علیه میت که به طرفیت ورثه مطرح میشود دادگاه رأساً و عندالاقتضا خواهان را قسم میدهد و در مواردی قول مدعی مقدم بر اخذ است که توأم با قسم باشد.
نظر اتفاقی
نظرهای ابرازی
نظر اول: لازم نیست که خواهان قسم بخورد و در اینجا باید حاکم از خوانده بخواهد تا قسم بخورد.
نظر دوم: ماده 283 قانون آیین دادرسی مدنی عنوان میکند اگر بناست سوگندی در دادگاه یاد شود باید از سوی اصحاب دعوا درخواست شود.
نظر سوم: ممکن است خواهان در جلسه رسیدگی حاضر نشود و در دادگاه حضور نیابد پس تکلیف چیست؟ در اینجا دادگاه مکلف است از خوانده بخواهد سوگند یاد نماید و با توجه به اتیان سوگند خوانده، حکم مقتضی را صادر نماید.
نظر چهارم: اگر خواهان برای اثبات ادعای خود دلیل و مدارک کافی داشته باشد در اینجا نیازی به اتیان سوگند از سوی خوانده و یا خواهان نیست ولی اگر مدارک و دلایل کافی نباشد و یا وجود نداشته باشد باید بنا به درخواست خواهان، دادگاه خوانده را ملزم به اتیان سوگند نماید و حاکم هم با توجه به اتیان سوگند خوانده، حکم مقتضی را صادر کند.
نظر پنجم: در دعوای بر میت، سوگند خوانده و یا خواهان لازم است و دادگاه مکلف است در این دعوا با توجه به اینکه اگر خواهان فوت شده باشد از خوانده بخواهد تا جهت اثبات ادله خود سوگند یاد نماید ولی اگر اصحاب دعوا (خواهان و خوانده) حی و حاضر باشند باید بنا به درخواست خواهان از خوانده خواسته شود تا نسبت به اتیان سوگند اقدام نماید.
پس از اعلام نظرهای ابرازی فوق نظر زیر به عنوان نظر اتفاقی مورد تأیید قضات محترم شرکت کننده در نشست قضایی قرار گرفت. در دعوای بر میت دادگاه باید خواهان را قسم دهد و اگر از اتیان سوگند امتناع کردحق وی ساقط میشود ولی در ماده 297 قانون آیین دادرسی مدنی سوگند خوانده باید به درخواست خواهان باشد.