تاریخ نظریه: 1401/08/03
شماره نظریه: 7/1401/518
شماره پرونده: 1401-168-518 ک
استعلام:
در خصوص افرادی که شغل آنان بلاگری است و با انتشار تصاویر مبتذل از خود یا دیگران سعی در جذب مخاطب و بالا بردن دنبال‌کنندگان خود دارند و از طرفی با قبول تبلیغات در صفحه اینستاگرامی خود امرار معاش نموده و بعضاً درآمدهای کلانی از همین طریق دارند، خواهشمند است با توجه به گستردگی روزافزون این حرفه و هنجارشکنی توسط این افراد اعلام فرمایید چه عنوان مجرمانه‌ای بر رفتار ارتکابی بار می‌شود؟
با توجه به این‌که شغل افراد یادشده بلاگری بوده و انتشار محتویات مبتذل را حرفه خود قرار داده‌اند، آیا مشمول تبصره 3 ماده 742 قانون مجازات اسلامی (ماده 14 قانون جرایم رایانه‌ای مصوب 1388) می‌باشند؟ توضیح آن‌که، برخی معتقدند هرچند محتویات مبتذل در صدر ماده فوق بیان نشده است و علی‌القاعده نباید موارد تشدید اعلامی در تبصره 3 شامل محتویات مبتذل شود؛ اما با توجه به این‌که تبصره مزبور به تشدید مجازات نسبت به برخی رفتارها (ارتکاب به نحو سازمان‌یافته یا حرفه قرار دادن) اشاره می‌کند و نه بر نوع محتوا؛ لذا تشدید مذکور افزودن بر محتویات مستهجن شامل محتویات مبتذل نیز می‌شود. بنابراین، در مقام تشدید نیز قاعدتاً باید حداکثر یک مجازات برای حرفه قرار دادن یا سازمان‌یافتگی رفتارهای مرتبط با محتویات مبتذل تعیین شود.
بعضی دیگر بر این عقیده‌اند که با توجه به استدلال‌های فوق و نظر به این‌که قانونگذار در تبصره 3 ماده 742 یادشده و پس از تبصره یک نسبت به برخی رفتارهای خاص (سازمان‌یافتگی و حرفه قرار دادن) حکم خاصی را وضع کرده و مشمول تبصره 3 نسبت به کل ماده و تبصره‌های آن می‌شود و نه فقط صدر ماده؛ لذا صرف نظر از محتوای منتشر شده بایستی حداکثر هر دو مجازات هم برای محتویات مبتذل و هم برای محتویات مستهجن اعمال شود.
گروه سوم معتقدند حکم موجود در تبصره 3 ماده 742 صرفاً مربوط به جرایم مذکور در ماده بوده و شامل تبصره یک این ماده نمی‌شود؛ لذا تشدید مذکور در تبصره 3 ماده فوق‌الذکر صرفاً مربوط به محتویات مستهجن است و شامل محتویات مبتذل نمی‌شود.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
حکم تبصره 3 ماده 742 قانون مجازات اسلامی (ماده 14 قانون جرایم رایانه‌ای مصوب 1388) تعزیرات 1375) صرفاً مربوط به جرایم مذکور در ماده یادشده بوده و شامل تبصره یک این ماده نمی‌شود؛ بر این اساس، تشدید مجازات مذکور در تبصره 3 ماده پیش‌گفته صرفاً مربوط به محتویات مستهجن بوده و شامل محتویات مبتذل نمی‌شود.