صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1401/01/28
برگزار شده توسط: استان کرمان/ شهر قلعه گنج
موضوع
وضعیت فرد در حالت کما از لحاظ تعیین امین یا قیم - هماهنگ استانی 6 از 7
پرسش
نظر به اینکه قانون کسانی را محجور می داند که تصرفات آنها در امور مالیشان عقلایی نباشد و از طرفی ماده 104 قانون امور حسبی اجازه تعیین امین برای بیمار را داده است. آیا کسانی که در کما هستند محجور محسوب می‌شوند و نیاز به قیم دارند؟ یا با توجه به اینکه پزشکی قانونی در نظراتش اعلام می کند امکان اظهار نظر در خصوص وضعیت روانی فرد نیست چنین فردی بیمار موضوع ماده 104 محسوب شده و نیاز به امین دارد؟ چنانچه نظر به حجر است نوع حجر چیست؟ جنون یا سفاهت؟ چنانچه نظر بر این است که فرد بیمار است با توجه به صراحت ماده که فرد عاجز باید درخواست امین کند و در این مورد بیمار قادر به این کار نیست آیا بستگان میتوانند درخواست امین برای او کنند؟
نظر هیات عالی
در فرض سوال حالت کما برای شخص بیمار، وضعیت محجوریت در مدت زمان بیماری و وضعیت کما ایجاد میکند و به استناد ماده 104 قانون امور حسبی و ماده 1223 قانون مدنی، دادستان عمومی یا اشخاص ذی نفع میتوانند برای شخص در حالت کما، درخواست تعیین قیم یا نصب امین نمایند؛ زیرا شخص در حالت کما اراده انشائی برای امور مالی خود را ندارد و از هوشیاری لازم برخوردار نیست و عملا در آن مدت محجور می‌باشد.
نظر اتفاقی
نکته مهم در بحث حجر، هدف حمایتی قانون گذار از اشخاصی بوده که به طور خاص توانایی اداره امور مالی خود را نداشته و یا به طور عام نیازمند نظارت و راهنمود اشخاص دیگر برای چنین اموری می‌باشد. با در نظر گرفتتن چنین هدفی و اتخاذ ملاک از ماده 104 از قانون امور حسبی مصوّب 1319 با صلاحات بعدی ضمن رعایت مقررات ماده 1223 از قانون مدنی مصوّب 1307 با صلاحات و الحاقات بعدی می توان گفت که دادستان یا اشخاص ذینفع میتوانند در مورد شخصِ دارای وضعیت کما، از دادگاه درخواست نصبِ قیّم و نه امین را نمایند. دلیل تاکید بر لزوم نصبِ قیّم آنست که شخص مستقر در وضعیت کما توانایی انشاء اراده در امور مالی را نداشته و ازین حیث تعیین امین که اقدامات وی پس از ابراز اراده محجور است، بی نتیجه می‌باشد.