صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1380/01/29
برگزار شده توسط: استان زنجان/ شهر زنجان
موضوع
فوت ذوالخیار در زمان خیار و انتقال حق خیار به ورثه
پرسش
چنان‌چه شخصی ملکی را با شرط خیار سه ماهه برای خود، به دیگری بفروشد و در زمان خیار فوت کند و ورثه او با تقدیم دادخواستی تقاضای فسخ معامله را نمایند: الف) در صورت قابل ارث بودن حق خیار هر یک از ورثه مستقلاً خیار دارند یا هر کدام به نسبت سهم خود می‌توانند بخشی از معامله را فسخ کنند؟ب) نظر به این‌که زوجه از زمین ارث نمی‌برد، آیا او نیز خیار دارد؟ اگر خیار داشته باشد و فسخ محقق شود زوجه نیز از زمین سهم‌الارث خواهد داشت؟
نظر هیئت عالی
ورثه مجتمعاً حق اعمال خیار را دارند و خیار فسخ قابل تجزیه نیست، نظر به این‌که ملک در زمان حیات مالک فروخته شده و فرض این است که کلیه ورثه حتی زوجه در باب بهای ملک (ثمن مورد معامله) ذی‌نفع می‌باشند؛ بنابراین زوجه نیز به اتفاق سایر ورثه حق اعمال خیار را دارد. در صورت اعمال خیار فسخ و اعاده مالکیت ملک به مورث، مواد 946 و 947 قانون مدنی حاکم بر موضوع خواهد بود.
نظر اکثریت
همه وراث حتی زن مستقلاً حق اعمال خیار دارند، ولی نفوذ آن منوط به این است که همگی آن را اعمال کنند و در مورد قسمت (ب) در فرض سوال نیز زن از زمین ارث نمی‌برد.
نظر اقلیت
کلیه حقوق متوفی به وراث منتقل می‌شود که از جمله آن «خیار» می‌باشد لکن چون موضوع عقد زمین است، زوجه از لحاظ موضوع حق خیار در آن ندارد، همچنین حق خیار قابل تجزیه و تفکیک نیست.