تاریخ نظریه: 1402/06/21
شماره نظریه: 7/1402/8
شماره پرونده: 1402-76-8ح
استعلام:
به موجب قانون رسیدگی به دعاوی مطروحه راجع به احوال شخصیه و تعلیمات دینی ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی مصوب 1372 مجمع تشخیص مصلحت نظام، رعایت احوال شخصیه و حقوق ارثیه و وصیت در خصوص پیروان ادیان الهی به رسمیت شناخته شده است و دادگاه‌ها ملزم به صدور حکم بر طبق آن شده‌اند؛ این مصوبه از نظر زمانی موخر بر ماده 881 مکرر قانون مدنی است. آیا پیروان ادیان الهی شناخته شده در قانون اساسی که در اصطلاح فقهی اهل ذمه نامیده می‌شوند، مشمول حکم ماده 881 مکرر قانون مدنی می‌شوند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
با توجه به ماده واحده قانون اجازه رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیر شیعه در محاکم مصوب مرداد 1312 که در جلسه مورخ سوم تیرماه 1372 مجمع تشخیص مصلحت نظام هم به موجب ماده واحده قانون رسیدگی به احوال شخصیه و تعلیمات دینی ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی بر لازم‌الاجراء بودن آن تاکید شده است و وارد بر ماده 881 مکرر قانون مدنی الحاقی1370/8/14 است، در صورتی که متوفی، پیرو یکی از مذاهب به رسمیت شناخته شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، یعنی مسیحی، کلیمی و یا زرتشتی باشد، ارث او بر طبق قواعد و عادات مسلمه متداوله در مذهب متوفی تقسیم می‌شود و مسلمان بودن یکی از وراث، موجب محروم شدن دیگر ورثه از ارث نمی‌شود و به این ترتیب، عبارت کافر مذکور در ماده 881 مکرر قانون مدنی، اختصاص به کفاری دارد که مذهب آنان به رسمیت شناخته نشده است و ملاک، زمان فوت مورث است و نه زمان تقسیم ترکه.