صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/11/02
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر شیراز
موضوع
تعهد ثالث به پرداخت مهریه بدون ذکر در سند نکاح
پرسش
یک هفته قبل از ازدواج، تعهدنامه‌ای عادی تنظیم شده و پدر زوج متعهد شده است که پنجاه سکه از مهریه را ایشان بپردازد و یک‌صد و پنجاه سکه از مهریه را زوج بپردازد، لیکن در سند ازدواج مهریه فقط یک‌صد و پنجاه سکه که زوج متعهد به پرداخت آن است ذکر شده است، آیا زوجه می‌تواند مطالبه پنجاه سکه به عنوان بخشی از مهریه را از پدر زوج داشته باشد؟
نظر هیات عالی
آنچه در سند عادی ذکر شده، تا زمانی که مورد انکار متعهد ثالث قرار نگرفته، با توجه به قسمت آخر ماده 1100 قانون مدنی پرداخت مهریه از مال شخص ثالث از جمله پدر زوج بلامانع است و عدم ذکر آن در سند نکاحیه موجب عدم تنجیز سند نخواهد بود؛ بنابراین نظریه ابرازی مطلوب و مورد تائید هیات عالی می‌باشد.
نظر اکثریت
زوجه نمی‌تواند بخشی از مهریه را از پدر زوج مطالبه کند، زیرا تعهد وی به پرداخت بخشی از مهریه قبل از انعقاد عقد نکاح بوده و اساساً مهریه‌ای وجود نداشته که تعهدی بر پرداخت آن صورت گیرد و مهریه اثر قانونی نکاح است که نوع و میزان آن با توافق زوجین هنگام انعقاد عقد نکاح صورت می‌گیرد و در زمان انعقاد عقد نکاح فقط 150 سکه به عنوان مهریه تعیین شده که به عهده زوج است و در سند نکاح و قسمت مربوط به صداق، هیچ ذکری از 50 سکه‌ای که پدر زوجه در جلسه قبل و تعهدنامه عادی مطرح نموده است نشده است، لذا قابلیت مطالبه ندارد.
نظر ابرازی
اولاً؛ مانعی نیست که مهر از مال شخص ثالث پرداخت شود و در فقه هم آمده است و فقهایی مثل حضرت آیت اله فاضل لنکرانی، جایز می‌دانند که پدر داماد مهریه عروس خود را مستقیماً به عهده بگیرد و بر اساس بخش آخر ماده 1100 قانون مدنی مانعی جهت پرداخت مهریه از مال ثالث وجود ندارد.
ثانیاً؛ تعهد به پرداخت مهریه می‌تواند به صورت تعهد ابتدایی یا در قالب شرط بنایی یا شرط فعل زوج باشد و پرداخت بخشی از مهریه مبنای اراده طرفین و رضایت زوجه به انعقاد نکاح بوده است و مفاد تعهد ثالث در تعهدنامه عادی در اراده زوجه در انعقاد عقد نکاح موثر بوده است. درست است که قبل از انعقاد عقد نکاح امکان انصراف ثالث از تعهد به پرداخت مهریه وجود داشته است و اگر نکاحی منعقد نمی‌شد، تعهد ثالث به پرداخت مهریه نیز موضوعاً منتفی می‌گردید، اما اکنون که عقد نکاح منعقد شده است و انعقاد عقد نکاح مبنیاً بر تعهد ثالث به پرداخت مالی به زوجه بوده است، لزوم عقد نکاح به تعهد ثالث هم سرایت کرده است. آنچه به تعهد ثالث اعتبار می‌بخشد اراده زوجین در هنگام انعقاد عقد نکاح بوده است. چنانچه اگر قبل از انعقاد عقد نکاح، ثالث از تعهد خود منصرف می‌شد، اراده زوجه در انعقاد نکاح تحقق نمی‌یافت.