صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/05/18
برگزار شده توسط: استان اصفهان/ شهر کاشان
موضوع
بررسی نسبی یا تضامنی بودن مسئولیت رد مال ناشی از جرم
پرسش
مسئولیت محکوم‌علیهم در رد مال ناشی از جرم نسبی است یا تضامنی؟
نظر هیئت عالی
با توجه به قوانین موضوعه من جمله ماده 403 قانون تجارت، اصل بر عدم تضامن است، مگر این که به موجب قانون یا قرارداد مسئولیت تضامنی باشد، در نتیجه مسئولیت نسبی است.
نظر اکثریت
با توجه به اینکه رد مال ناشی از جرم، امری حقوقی است و در این خصوص مواد 306، 307، 317 و318 قانون مدنی در باب غصب حاکم است لذا بایستی محکومیت به رد مال، به صورت تضامن در نظر گرفته شود البته در فرضی که مشخص باشد مال یا اموال ناشی از جرم در تصرّف و استیلای کدام یک از متهمان (محکوم‌علیهم) است بایستی مال از ید وی خارج و به مالباخته (صاحب مال) مسترد شود ضمناً چون مجازات شریک جرم، مجازات فاعل جرم است بنابراین دادگاه باید به صورت تضامنی حکم به رد مال بدهد.
نظر اقلیت
چون رد مال به صورت تضامنی در پرونده‌های کیفری محتاج نصّ صریح قانون است و چنین تصریحی وجود ندارد و در فقه نیز عقد ضمان به معنای ضم ذمه به ذمه پذیرفته نشده است و مسئولیت تضامنی، خلاف قاعده است لذا در فرض سوال، به لحاظ اینکه اصل بر عدم تضامن است، بایستی مسئولیت شرکای جرم به صورت تساوی (نسبی) در نظر گرفته شود.