حال شدن دیون موجل متوفی

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1380/09/03
برگزار شده توسط: استان خراسان جنوبی/ شهر بیرجند

موضوع

حال شدن دیون موجل متوفی

پرسش

می‌دانیم که دیون موجل متوفی به فوت او حال می‌شود. حال اگر مبنای دین، سفته یا چک باشد و صادرکننده فوت کند، آیا به ‌تبعیت از اصل کلی قانون امور حسبی، دین حال می‌شود یا باید تا سررسید بماند و در آن موقع پرداخت شود، یعنی آیا بین اسناد تجاری و دیونی که در قانون ذکر شده تفاوتی هست؟

نظر هیئت عالی

نشست قضایی (8): حسب مقررات ماده 868 قانون مدنی، که مقرر می‌دارد: «مالکیت ورثه نسبت به ترکه متوفی مستقر نمی‌شود مگر پس از ادای حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق گرفته.»؛ بنابراین، چون دیون متوفی باید قبل از تقسیم ترکه از مال میت کسرشود و ماده 225 قانون امور حسبی هم موید آن است و فرقی بین اسناد تجاری و غیرتجاری وجود ندارد. طبق مقررات مرقوم، پس از فوت، دیون متوفی حال شده و باید قبل از تقسیم ترکه تأدیه شود.

نظر اکثریت

تفاوتی بین سایر دیون با دیون ناشی از اسناد تجاری نیست؛ چون هدف قانونگذار امور حسبی این بوده که ورثه تا دیون را تأدیه نکرده‌اند نتوانند ماترک را تقسیم کنند و این هم به نفع ورثه است و هم به نفع داینین. ضمناً در قانون امور حسبی هم آمده پس از پرداخت دیون متوفی، ترکه قابل تقسیم است و اصل بر این است که دیون حال می‌شود و تفاوتی بین اسناد تجاری و غیر آن نیست. مشابه این امر در مورد ورشکسته نیز هست که بعد از صدور حکم ورشکستگی کلیه دیون ورشکسته حال می‌شود و تفاوتی در مبنای دین وجود ندارد.

نظر اقلیت

بین دیون ناشی از اسناد تجاری یا غیر آن اختلاف است و اسناد تجاری شرایط خاص دارد؛ بنابراین به این مسئله هم سرایت می‌کند.