صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1383/03/03
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر تنکابن
موضوع
درخواست مادر برای صدور شناسنامه فرزند متولد شده از پدر خارجی
پرسش
زن ایرانی با یک مرد افغانی ازدواج کرده که حاصل این نکاح یک فرزند است و به نظر می‌رسد که نوع نکاح نیز موقت بوده است. مرد افغانی به افغانستان مراجعت می‌کند و زن ایرانی دادخواست به دادگاه صالح داده تا برای فرزند خویش شناسنامه اخذ کند. آیا با توجه به مقررات قانون مدنی می‌توان رأی به صدور شناسنامه چنین طفلی صادر کرد؟
نظر هیئت عالی
به‌موجب بندهای (1) و (4) ماده 976 قانون مدنی طفلی که از زن ایرانی در خاک ایران متولد شود ولو که پدر او خارجی باشد تبعه ایرانی محسوب می‌شود و به موجب ماده 993 همان قانون ولادت هر طفل باید به دایره سجل احوال اطلاع داده شود. همچنین طبق بند (الف) ماده یک اصلاحی قانون ثبت احوال مصوب 1355 ثبت ولادت و صدور شناسنامه از وظایف سازمان ثبت احوال تلقی شده است و ماده 12 همان قانون مقرر می‌دارد ولادت هر طفل در ایران اعم از این‌که پدر و مادر طفل ایرانی یا خارجی باشند باید به نماینده یا مأمور ثبت احوال اعلام شود...) و ماده 13 قانون مذکور دستور ثبت چنین وقایعی را داده است و ماده 16 قانون ثبت احوال در بند (2) خود مقرر می‌دارد مادر، در صورت غیبت پدر و در اولین موقعی که قادر به انجام وظیفه (یعنی اعلام ولادت به ثبت احوال) باشد باید مراتب را اعلام کند. لهذا مادر چنین طفلی که از پدر خارجی متولد شده می‌تواند جهت صدور شناسنامه وی به ثبت احوال مراجعه کند و در صورت عدم قبول مورد از سوی ثبت احوال اعلام کننده یا ذی‌نفع می‌تواند طبق ماده 4 قانون موصوف به دادگاه و محل اقامت خود برای رسیدگی به موضوع اقدام کند (بدیهی است مسائل متقابل دولت‌ها در بحث قضایی موضوع جدا خواهد بود) و دادگاه می‌تواند با احراز شرایط صحت ادعا، حکم به نفع متقاضی صادر کند. همچنین تبصره ذیل ماده 16 قانون مذکور در خصوص مورد تعیین تکلیف کرده است.
نظر اتفاقی
وفق بند (3) ماده 976 قانون مدنی دادگاه می‌تواند حکم به صدور شناسنامه صادر کند.