صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1386/10/01
برگزار شده توسط: استان آذربایجان شرقی/ شهر مراغه
موضوع
مطالبه اجرت برای سپردن مال مورد مزایده به محکومٌ‌له
پرسش
چنان‌چه ملکی را محکومٌ‌له از طریق مزایده برنده و مالک شود و اموالی از محکومٌ‌علیه یا شخص ثالث در محل بماند و به محکومٌ‌له از طریق اجرای احکام تحویل شود، آیا نامبرده امین بوده و استحقاق اجرت‌المثل جهت نگهداری اموال را دارد؟
نظر هیئت عالی
نشست قضایی (4) مدنی: اگر محکومٌ‌له از طریق مزایده مالک ملکی شود که در آن ملک اموالی متعلق به محکومٌ‌علیه یا اشخاص ثالث وجود داشته باشد و به موجب تقاضای محکومٌ‌له، برای تحویل مال مورد مزایده، اموال به او سپرده می‌شود، عرفاً و قانوناً حق مطالبه اجرت ندارد، زیرا غیرمستقیم قبول کرده بدون دریافت مزد اموال را نگهداری کند. لیکن اگر اموال به شخص ثالث سپرده شود چون این شخص در حکم امین است و برای نگهداری و حفظ اموال سپرده شده به وی متحمل زحماتی خواهد شد، می‌تواند برای نگهداری اموال مطالبه اجرت نماید و قبول این تقاضا مانعی ندارد. در قسمت آخر ماده 83 قانون اجرای احکام نیز آمده: «اگر امین در مال سپرده شده به وی مرتکب تعدی و تفریط شده باشد مستحق دریافت اجرت نیست» که مفهوم مخالف آن این است که در صورت عدم تعدی و تفریط حق مطالبه اجرت خواهد داشت.
نظر اکثریت
اگر شخص یادشده، عرفاً و عادتاً مستعد و مهیای آن عمل باشد (امین بودن) مستحق اجرت خواهد بود، مگر آن که تصریح بر تبرع شده باشد یا اصولاً مهیای آن کار نباشد. ماده 336 قانون مدنی بر این امر اذعان دارد. مبنای نظر یادشده بر اساس قاعده استیفاء ناروا است، چرا که هیچ عملی بدون پاداش نیست، مضافاً این‌که ماده 83 قانون اجرای احکام مدنی نیز نظر فوق را تکمیل کرده است و اشعار داشته حافظ نسبت به اموال توقیف شده امین است و حق ندارد اموال توقیف شده را مورد استفاده قرار دهد یا به کسی بدهد و به طور کلی هرگاه حافظ مرتکب تعدی و تفریط شود، مسئول پرداخت خسارات وارده بوده و حق مطالبه اجرت هم نخواهد داشت، یعنی در صورت ارتکاب تعدی و تفریط مستحق اجرت نخواهد بود و در غیر این‌صورت مستحق اجرت خواهد بود.
نظر اقلیت
شخص محکومٌ‌له که اموالی توسط اجرای احکام به او سپرده شده است، مستحق اجرت نیست. چرا که عقد ودیعه به صورت مجانی است. ماده 607 قانون مدنی نیز مقرر داشته ودیعه عقدی است که به موجب آن یک نفر مال خود را به دیگری می‌سپارد، برای آن که آن را مجانی نگاه دارد. ولی آنچه که در فرض سوال است، ودیعه به معنای خاص نیست، چرا که عقد ودیعه میان مالک و امین منعقد می‌شود. در مانحن‌فیه اجرای احکام آن را به محکومٌ‌له تحویل داده تا نگاه دارد و بحث امانت قانونی منتفی است، لذا نامبرده مستحق اجرت خواهد بود.