تاریخ نظریه: 1402/03/27
شماره نظریه: 7/1402/66
شماره پرونده: 1402-95-66ح
استعلام:
همانگونه که مستحضرید در بند «ج» ماده 24 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 1393 مقرر شده بود که واحد اجرای احکام دادگستری بعد از اتمام مهلت هیجده ماه موضوع ماده واحده قانون نحوه پرداخت محکوم‌به دولت و عدم تامین و توقیف اموال دولتی مصوب 1365، مراتب محکومیت محکوم‌علیه را به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور اعلام میکند تا آن سازمان ظرف مدت سه ماه محکوم‌به را از حساب محکوم‌علیه کسر و به واحد اجرا ارسال کند؛ همچنین در ماده 15 قانون صدرالذکر این مهلت برای ستاد کل نیروهای مسلح به مدت چهل و پنج روز تعیین شده بود؛ اما در بند «و» تبصره 10 قانون بودجه کل کشور در سال 1402 به صراحت قید شده است که پس از اتمام مهلت هیجده ماهه قانون نحوه پرداخت محکوم‌به دولت و عدم تامین و توقیف اموال دولتی مصوب 1365، واحد اجرای احکام مجاز به برداشت از حساب محکوم‌علیه دولتی اعم از نظامی یا غیر نظامی است.
با عنایت به مراتب یاد‌شده، خواهشمند است اعلام فرمایید: آیا قانون بودجه کل کشور در سال 1402 (لازم‌الاجرا برای یک سال) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 1393 که قانون دائمی است را نسخ کرده است؟ با توجه به مغایرت دو قانون فوق، پس از هیجده ماه یاد‌شده، آیا اجرای احکام مجاز به توقیف حساب دولتی است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
اولاً، بند «ج» ماده 24 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) مصوب 1393، مبنی بر مهلت سه ماهه سازمان برنامه و بودجه جهت پرداخت محکوم‌به، به موجب بند «و» تبصره 10 قانون بودجه کل کشور در سال 1402 نسخ شده است. به این ترتیب، از تاریخ لازم‌الاجرا شدن قانون بودجه کل کشور در سال 1402 (منتشره در تاریخ 1401/12/28 در روزنامه رسمی کشور) دستگاه‌های اجرایی محکوم‌علیه موظفند در موعد مقرر در قانون نحوه پرداخت محکوم‌به دولت و عدم تامین و توقیف اموال دولتی مصوب 1365 محکوم‌به را پرداخت کنند؛ در غیر این صورت و پس از سپری شدن مهلت مندرج در این قانون، مرجع قضایی مطابق عمومات اجرای احکام مدنی مبادرت به توقیف حساب بانکی و اموال دستگاه اجرایی محکوم‌علیه و وصول محکوم‌به می‌نماید.
ثانیاً، با توجه به این‌که مطابق قواعد عمومی اجرای احکام، پس از قطعیت حکم و سپری شدن ده روز از تاریخ ابلاغ اجراییه، محکوم‌له حق دارد با توقیف اموال (منقول و غیر منقول) محکوم‌علیه توسط اجرای احکام، محکوم‌به را وصول کند و از آن‌جا که مقررات اجرای احکام مدنی در بیان شیوه اجرای حکم و توقیف اموال محکوم‌علیه، مقررات آمره و شکلی می‌باشند، در نتیجه حکم مقرر در بند «و» تبصره 10 قانون بودجه کل کشور در سال 1402 که به نفع محکوم‌له است، به پرونده‌های سال گذشته که تاکنون به وصول محکوم‌به منتهی نشده است، نیز تسری می‌یابد و در مورد این پرونده‌های اجرایی نیز مطابق مقرره اخیر‌الذکر عمل خواهد شد.