صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/11/09
برگزار شده توسط: استان تهران/ شهر تهران
موضوع
تخفیف مجازات تکرار جرم در حوزه مواد مخدر قبل از لازم الاجرا شدن ماده 45 الحاقی (عطف ماسبق شدن)
پرسش
شخصی دارای دو محکومیت حبس بالای 15 سال و دیگری اعدام می‌باشد که قبل از لازم الاجرا شدن ماده 45 الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 96/7/12 محکوم گردیده است، محکوم علیه براساس ماده 45 الحاقی درخواست تخفیف مجازات اعدام را نموده است، آیا مجازات اعدام باید اجرا شود یا خیر ؟ توضیح دهید ؟
نظر هیئت عالی
با این توضیح که قانون‌گذار در بند ت ماده 45 الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر به این جهت متذکر موضوع ماده 5 نشده زیرا رفتار موضوع ماده 5 صرفاً در صورت تکرار مستوجب مجازات اعدام است و بحث تکرار را قانون گذار در بند پ نموده است.
نتیجتاً با استنتاج مرقوم، نظریه اقلیت در نتیجه مقتضی اعلام تأیید می‌باشد.
نظر اکثریت
حکم اعدام باید اجراشود و مشمول ماده 45 الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر مبنی بر تخفیف مجازات نمی شود. چون در بند ت ماده 45 الحاقی به ماده 5 اشاره نشده در نتیجه باید به خود قانون مبارزه با مواد مخدر اصلاحیه 89 مراجعه کرد و در بند 6 ماده 5 قانون مبارزه با مواد مخدر صراحت دارد که در صورت تکرار در همان بند باید مجازات اعدام صادر شود.
نظر اقلیت
حکم اعدام نباید اجرا شود و مشمول ماده 45 الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر و ماده 10 قانون مجازات اسلامی مصوب 92 مبنی بر تخفیف مجازات می‌شود و مجازات اعدام باید به حبس درجه یک بالای 25 سال تا 30سال و جزای نقدی بیش از یک میلیارد ریال تا دو برابر آن تبدیل شود.
دلایل و مستندات:
1- بر اساس ماده 4 قانون مدنی اثر قانون نسبت به آتیه است و قانون نسبت به ماقبل خود اثر ندارد مگر اینکه در خود قانون مقررات خاصی نسبت به این موضوع اتخاذ شده باشد. که قاعده فقهی قبح عقاب بلا بیان و اصل عطف بماسبق نشدن قوانین جزایی و ماده 10 قانون مجازات اسلامی مصوب 92 موید همین امر است.
2- بکارگیری کلمه مرتکب یا مرتکبان در ماده 45 الحاقی و بندهای آن ناظر به آینده است یعنی کسانی که بعد از لازم الاجرا شدن ماده 45 (1396/08/23) مرتکب چنین جرایمی شوند با احراز یکی از شرایط ذیل در حکم مفسد فی الارض هستند. (ناظر به آینده است.)
3- بند ت ماده 45 الحاقی به جرائم موضوع ماده 5 قانون مبارزه با مواد مخدر (حمل، نگهداری، خرید تریاک و.....) اشاره نکرده و فقط جرایم موضوع ماده 4 و 8 را بیان کرده که با داشتن دو شرط یعنی شرط سقف مواد و یکی از شرایط بند های الف، ب و پ عطف بماسبق شده و مجازات اعدام اجرا می‌شود.
4- نظر به اینکه بند ت ماده 45 الحاقی در مورد ماده 5 قانون مبارزه با مواد مخدر ساکت است با توجه به اصل و قاعده تفسیر قوانین جزایی به نفع متهم، باید به نفع متهم تفسیر کرد، یعنی نباید مشمول مجازات اعدام شود.
5- با توجه به جلساتی که قبل از تصویب این قانون (ماده 45 الحاقی) تشکیل شده هدف این بوده که اعدام های قبلی تخفیف یابد و دنبال راهکار قانونی بودند.
6- با توجه به قاعده فقهی الحدود تدرء بالشبهات و ماده 120 قانون مجازات اسلامی مصوب 92، در مواردی که شبه و تردید وجود داشته باشد حکم اعدام نباید اجرا شود.