مطالبه نفقه در دوران عقد

تاریخ دادنامه قطعی: 1393/10/23
شماره دادنامه قطعی: ---

پیام: مطالبه نفقه از سوی زوجه، پیش از آغاز زندگی مشترک، و بدون ادعای استفاده از حق حبس، با توجه به عرف جاری در جامعه ایران صحیح نیست.

آقای م.و. و خانم س.ص. به وکالت از خانم الف. ش. با تقدیم دادخواستی به‌طرفیت آقای ع.خ. فرزند م. با خواسته «رسیدگی و صدور حکم طلاق و اجبار زوج بر طلاق» ادعا کرده‌اند که: موکل به موجب سند نکاحیه شماره 4028 - 1391/08/11 تنظیمی در دفتر ازدواج شماره... تهران به نکاح شرعی و دائمی خوانده درآمده که حسب اظهار در این مدت ناملایمات شدید و همچنین بی‌مهری‌های مکرر نسبت به ایشان داشته و عملا وی را طرد نموده است و مضافا به اینکه خوانده از بدو امر خود را به‌عنوان طراح دکوراسیون معرفی نموده که پس از عقد کاشف به عمل آمده که نامبرده کارگر خریدوفروش آلات موسیقی بوده و از طریق فریب توانسته نظر موکل را به خود جلب تا اینکه با قراردادن ایشان در عسروحرج فراوان، عرصه زندگی را بر ایشان تنگ نموده و موکل را به‌واسطه قرار گرفتن در عسروحرج فراوان، تصمیم بر جدایی داشته که دادنامه‌های پیوست حکایت از وضعیت خاص موکل و خوانده دارد، لذا مطابق با موازین قانونی تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر طلاق مورد استدعا است (دادنامه‌های استنادی در زمینه‌های مطالبه مهریه و احکام صادره از حیث محکومیت و تجدیدنظرخواهی و اعسار، و همچنین دادخواست تدلیس که در مرحله بدوی وارد اعلام شده است، و محکومیت به پرداخت نفقه، و محکومیت جزایی از حیث ترک انفاق می‌باشد) (اوراق اول تا چهارم پرونده.) پرونده در شعبه --- دادگاه خانواده مطرح می‌شود و در جلسه مورخه 92/9/24 وکیل خواهان مطالب فوق‌الذکر را تکرار می‌کند و درصدد بیان و توجیه عسروحرج موکله خویش است و وکیل خوانده ضمن تقدیم لایحه و استناد بر مطالب آن، اظهار می‌دارد: درباره مدرک تحصیلی موکل، هیچ‌گونه صحبتی به میان نیامده است و مضافا اینکه: ایشان خانوادگی در حدود 30 سال با یکدیگر رفت‌وآمد داشته‌اند چگونه امکان دارد که از مدرک تحصیلی موکل اطلاعی نداشته باشد و این امر هم نمی‌تواند از مصادیق عسروحرج باشد، و [درواقع] مربوط به فسخ می‌گردد که خواهان آن را مسترد کرده است و قضیه ضرب و شتم نیز تکذیب می‌گردد و رای قطعی در این خصوص وجود ندارد. و موکل آمادگی خود را در خصوص مسکن و نفقه اعلام می‌دارد و توانائی آن را دارد. و وکیل زوجه اعلام می‌دارد که: زوجه در قبال طلاق یک عدد از سکه‌های مهریه را بذل می‌کند و حسب اقرار، زوجه باردار نمی‌باشد. دادگاه نیز در پایان قرار ارجاع امر به داوری را صادر می‌نماید (ص 20 تا 26 ) و داوران موفق بر اصلاح ذات‌البین نمی‌شوند (ص 43 و 45 ) و خواهان گواهی عدم حمل خویش را نیز تقدیم می‌دارد (ص 57 ) از سوی دیگر خوانده دعوای اصلی، دادخواست تمکین علیه خانم الف. ش. تقدیم داشته است که قرار رسیدگی توام صادر گردیده و در جلسه مورخه 1392/11/01 مورد رسیدگی قرار داشته و طرفین اظهاراتشان را مطرح کرده‌اند (ص 60 ) و دادگاه ختم رسیدگی را اعلام و طی دادنامه شماره --- - 292/11/1 چنین رای داده است:«در خصوص دعوی خانم الف. ش. فرزند ف. با وکالت آقای م.و. به‌طرفیت آقای ع.خ. با وکالت آقای ع.پ. دایر به صدور حکم طلاق و الزام زوج به اجرای صیغه طلاق به دلیل عسروحرج و ندادن نفقه با توجه به دادخواست تقدیمی و ملاحظه تصویر مصدق سند ازدواج شماره 4028 مورخه 1391/08/11 دفتر ازدواج شماره... تهران ضمن احراز رابطه زوجیت دائم فی‌مابین زوجین و توضیحات وکیل خواهان در جلسه رسیدگی مورخه 1392/09/24 و اینکه خوانده و وکیل وی در جلسه مذکور دلیل موجه و مستندی در مخالفت اعلام ننمودند و با ملاحظه تصویر مصدق دادنامه شماره --- - 1392/08/07 رئیس شعبه --- دادگاه حقوقی که در رابطه با پرونده 398/92 حوزه 2306 شورای حل اختلاف می‌باشد که خوانده از تاریخ 1391/08/11 لغایت 1392/11/02 به پرداخت نفقه محکوم شده و ملاحظه دادنامه --- - 1392/03/13 فسخ نکاح، ضمن پذیرش خواسته مستندا به مواد 26 و 31 و 32 و 33 قانون حمایت خانواده مصوب مجلس و مواد 1119 و 1129 و 1130 و 1143 و بند 3 ماده 1145 قانون مدنی و بند اول از شروط ضمن عقد ازدواج و اینکه مساعی دادگاه جهت اصلاح ذات‌البین موثر نبوده و داوران توفیقی به دست نیاوردند حکم طلاق زوجه و الزام زوج به اجرای صیغه طلاق صادر می‌گردد و با توجه به اینکه زوجه در قبال طلاق یک عدد سکه تمام بهار آزادی از مهریه خود را بخشیده و فاقد فرزند مشترک هستند و طبق اقرار و نظریه آزمایشگاه ف. که به شماره 4513 - 1392/12/19 ثبت شد زوجه حامله نمی‌باشد به یکی از دفاتر رسمی طلاق تهران مراجعه و نسبت به ثبت طلاق خلع اقدام نماید. اعتبار این حکم از تاریخ ابلاغ رای فرجامی یا انقضای مهلت فرجام‌خواهی شش ماه می‌باشد و در صورت امتناع زوج از اجرای صیغه طلاق سردفتر نمایندگی دارد و در خصوص دعوی آقای ع.خ. با وکالت آقای ع.پ. به‌طرفیت خام الف. ش. با وکالت آقای م.و. و خانم س.ص. دایر به صدور حکم الزام به تمکین که با پرونده طلاق کلاسه --- قرار توام رسیدگی صادر گردید و رسیدگی گردید با ملاحظه اظهارات و مدافعات وکیل خوانده در جلسه رسیدگی 1392/11/01 و با توجه به اینکه در آن پرونده خواهان تمکین و وکیل وی اعلام نمودند در صورتی که زوجه تعهد بدهد که بیاید منزل مشترک حاضرم تهیه کنم، مقدمات آن از لحاظ اثاث‌البیت فراهم شده است چون از مقدمات تمکین تهیه مسکن در حد شئونات زوجه است و تا آن تاریخ تهیه نشده دعوی خواهان غیرثابت تشخیص حکم بطلان آن صادر می‌گردد این رای حضوری ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان و در خصوص طلاق ظرف 20 روز پس از ابلاغ قابل فرجام‌خواهی در دیوان‌عالی کشور می‌باشد.

آقای ع.خ. ضمن عزل وکیل خویش از وکالت (ص 72 ) و اخذ تصویر رای در مورخه 1393/01/30 شخصا و ارائه کپی مصدق فیش واریزی نفقه معوقه خانم ش. (ص 75 و 76 ) از رای صادره تقاضای تجدیدنظر کرده است (ص 86 ) که شعبه --- دادگاه تجدیدنظر استان تهران تجدیدنظرخواهی ایشان را طی دادنامه شماره --- - 1393/03/13 مردود اعلام و دادنامه تجدیدنظرخواسته را ابرام کرده است. این بار آقای ع.خ. در مهلت قانونی از رای صادره با تقدیم دادخواست تقاضای فرجام‌خواهی نموده است که پرونده با تبادل لوایح به دیوان‌عالی کشور ارسال گردیده و حسب‌الارجاع تحت نظر است لوایح طرفین هنگام شور قرائت خواهد شد.

اعتراض و فرجام‌خواهی آقای ع.خ. فرزند م. نسبت به دادنامه شماره --- مورخ 1393/03/13 شعبه بیست و چهارم دادگاه تجدیدنظر استان تهران، توجها به مندرجات دادخواست و لایحه فرجامی و ضمایم آن و نیز عنایت به محتویات و اوراق پرونده قضایی و محاکماتی مرتبط با موضوع، مآلا وارد و موجه تشخیص و دادنامه فرجام‌خواسته، غیرقابل ابرام و درخور نقض به نظر می‌رسد، زیرا:

با قطع نظر از:

1 - دلالت مندرجات پرونده بر این که زوجین، فعلا و در حال حاضر، اصطلاحا، در «دوران عقد» به سر می‌برند و هنوز رسما زندگی مشترک زناشویی خود را آغاز ننموده‌اند که از این حیث و با لحاظ حکم و داوری عرف جاری در جامعه ایرانی، مطالبه نفقه از سوی زوجه، خالی از اشکال به نظر نمی‌رسد و از طرفی، ادعای استفاده زوجه از «حق حبس خویش» نیز مطرح نگردیده تا مطالبه نفقه جاریه از سوی مشارالیها- ولو در دوران عقد- توجیه حقوقی یافته و وجاهت قانونی پیدا کند،

2 - توافق عادی زوجین در جلسه خواستگاری و نامزدی ناظر به چگونگی تعیین مسکن و منزل مشترک آنان،

3 - ادعای زوج و وکیل او در مراحل پیشین دادرسی در خصوص تاریخ آغاز زندگی مشترک پس از عقد ازدواج،

اساسا، نظر به اینکه دادگاه نخستین، حکم طلاق زوجه را که به موجب دادنامه فرجام‌خواسته، مورد تایید قرار گرفته، با توجه به مندرجات دادخواست تقدیمی از سوی زوجه و اظهارات و توضیحات وکیل وی در جلسات دادرسی، مستند به تخلف زوج از مفاد بند یک از شروط ضمن‌العقد نکاح (عدم پرداخت نفقه زوجه) و نیز عسروحرج مشارالیها به جهت مرقوم صادر نموده است و با عنایت به این که حسب مستندات ابرازی از سوی زوج و وکیل وی، کل نفقات مورد حکم- محکوم‌به - دادنامه قطعی شماره 1448 مورخ 1392/11/07 شعبه --- دادگاه عمومی حقوقی تهران متعاقب صدور و ابلاغ اجراییه از سوی شورای حل اختلاف تهران، توسط زوج- محکوم‌علیه- پرداخت گردیده و این امر به شرح برگ اول لایحه جوابیه فرجام‌خوانده- زوجه- به فرجام‌خواهی زوج نیز به نحوی مورد تایید قرار گرفته است (برگ‌های 75 و 76 پرونده بدوی و برگ‌های 28 و 27 پرونده فرجامی) و چون با وصف مزبور، تخلف زوج از شرط مذکور و نیز مفاد ماده 1129 قانون مدنی محقق و احراز نگردیده است و با توجه به این که دلیل و مدرک موثر و معتبری بر عسروحرج زوجه و یا تخلف زوج از سایر شروط ضمن عقد ازدواج نیز به دادگاه‌های محترم رسیدگی‌کننده و این مرجع ارائه و ابراز نگردیده است و نظر به این که زوج نیز مخالفت خود را با طلاق همسرش کرارا به شرح مضبوط در پرونده‌های اصلی و فرجامی شخصا و یا توسط وکیل خویش اعلام داشته است بنا به ‌مراتب مرقوم و چون موجب و مستندی برای خروج از قاعده کلی «اختیار زوج در مطلقه نمودن همسرش» (الطلاق بید من اخذ بالساق) نیز در پرونده حاضر وجود ندارد، لذا با استناد به بندهای 2 و 3 ماده 371 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، ضمن پذیرش فرجام‌خواهی معترض- زوج- دادنامه فرجام‌خواسته را نقض و مستند به بند «ج» ماده 401 همان قانون، رسیدگی مجدد به موضوع را به شعبه هم‌عرض دادگاه صادرکننده رای منقوض ارجاع و محول می‌نماید.

مستشار و عضو معاون شعبه --- دیوان‌عالی کشور

طباطبائی- پوربدخشان