صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1392/08/05
برگزار شده توسط: استان گیلان/ شهر رودبار
موضوع
فاصله زمانی مورد قبول مطالبه نفقه گذشته
پرسش
به موجب ماده 1206 قانون مدنی زوجه در هر حال می‌تواند برای نفقه زمان گذشته خود اقامه دعوی نمایند ولی اقارب نسبت به آتیه می‌توانند مطالبه نفقه نمایند سوال این است که مطالبه نفقه گذشته تا چه تاریخی قابل دریافت می‌باشد تا تاریخ تقدیم دادخواست یا تاریخ اعلام نظر کارشناس یا تا اجرای احکام؟
نظر هیئت عالی
ماده 1206 قانون مدنی ناظر به امکان مطالبه نفقه گذشته زوجه بوده لیکن حکم ماده مذکور نافی امکان طرح دادخواست نفقه زمان حال نمی‌باشد. به نحوی که زوجه می‌تواند در حال حاضر با طرح دادخواست، زوج را ملزم به تأمین نقفه اعم از مسکن و خوراک و پوشاک و غیره برای زمان حاضر نماید و چنان‌چه در دادخواست نفقه گذشته و حال توأمان مطرح شده باشد نیز قابل رسیدگی است چون برای خوانده چنان‌چه شرایط لازم از جمله شرط تمکین فراهم نباشد، امکان دفاع دارد لیکن نفقه آینده یعنی آنچه که به بعد از صدور حکم تا زمان اجرا و بعد از آن معطوف است به دلیل عدم احراز شرایط قابلیت استماع نخواهد داشت. لذا نظر اکثریت: در نشست قضایی رودبار تا حدی که منطبق با این نظر است مورد تأیید می‌باشد.
نظر اکثریت
با توجه به نص صریح ماده 1206 قانون مدنی زن برای اقامه دعوی مطالبه نفقه آینده ممنوع است چه این‌که مطالبه نفقه از سوی زوجه مستلزم مقدماتی می‌باشد که عبارتند از: اولاً - تمکین ایجاد نشده و ثانیاً - پیش‌بینی آن در آتی امکان‌پذیر نیست. در نتیجه قانونگذار صرفاً به زن حق طرح دعوی مطالبه نفقه گذشته را داده است. قید در هر حال می‌تواند در شروع ماده موید و مبین آن است که زوجه اختیار دعوی مطالبه نفقه گذشته داشته نه آن‌که حق طرح دعوی حال خود را نداشته باشد به عبارتی نفقه زن اعم از نفقه گذشته و حال بوده و صرفاً ایشان استحقاق نفقه آتیه به شرح آنچه گفته شد، ندارد. در نتیجه زن می‌تواند تقاضای مطالبه نفقه گذشته و جاری خود را درخواست کند که شامل نفقه ایام گذشته تا زمان اجرای احکام قطعی دادگاه است. به عبارتی تقاضای نفقه معوقه تا تقدیم دادخواست و نفقه حال از تاریخ تقدیم عرض حال تا زمان اجرای حکم خواهد بود.
نظر اقلیت
زن فقط برای نفقه زمان گذشته حق اقامه دعوی دارد و نفقه او از تاریخ موردنظر تا زمان تقدیم دادخواست است و از طرفی صرفاً اقارب به غیر از زن مجاز به اقامه دعوی نفقه آتیه از خود هستند در نتیجه دادگاه بایستی از تاریخ مورد تقاضای زوجه تا زمان تقدیم دادخواست انشای رأی نماید زیرا از تاریخ تقدیم دادخواست به بعد شامل نفقه آینده بوده که مستلزم تقدیم دعوی جداگانه است.