صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/04/14
برگزار شده توسط: استان خراسان رضوی/ شهر مشهد
موضوع
انتقال چک پس از اخذ گواهی عدم پرداخت
پرسش
چک بعد از ارائه به بانک و صدور گواهی عدم پرداخت کماکان سند تجاری محسوب می‌شود ونقل و انتقال آن مشمول مقررات انتقال اسناد تجاری (از قبیل مسئولیت تضامنی ظهر نویسان) است یا اینکه با صدور گواهی عدم پرداخت خاصیت تجاری بودن خود را از دست داده و انتقال آن صرفا انتقال طلب است ؟
نظر هیئت عالی
به استناد مواد 249 قانون تجارت و 2 قانون صدور چک و سایر مقررات مربوطه، دارنده ی سند تجاری کسی است که قبل از صدور گواهی عدم پرداخت دارای حقوقی می‌باشد و بعد از آن انتقال گیرنده، دارنده مورد نظر قانون تجارت تلقی نمی شود تا دارای مسئولیت تضامنی باشد و منتقل الیه می‌تواند حقوق خود را مطابق مقررات قانون مدنی مطالبه و وصول نماید.
نظر اکثریت
بعد از صدور گواهی عدم پرداخت خاصیت تجاری بودن آن از بین رفته وانتقال آن صرفا انتقال دین است.
ادله این نظریه:
1- کسی که چکی را به بانک برده وگواهی عدم پرداخت اخذ نموده حقوقی دارد یکی از این حقوق طرح شکایت کیفری و دیگری طرح دعوی حقوقی مطالبه وجه چک است اصل بر این است که دارنده حق می‌تواند حق خود را به دیگری منتقل کند، انتقال حق طرح شکایت کیفری به غیر موجب قانون صدور چک منع شده است ولی انتقال حق طرح دعوی حقوقی به قوت خود باقی است و این انتقال یک نوع انتقال مدنی است نه انتقال تجاری بنابر این انتقال گیرنده حق نمی تواند علیه کسی که چک را به وی منتقل نموده طرح دعوی نماید.
2- پایان یک سند تجاری وقتی است که واخواست شود و با توجه به اینکه صدور گواهی عدم پرداخت برابر رای وحدت رویه دیوان عالی کشور در حکم واخواست است، با صدور گواهی عدم پرداخت عمر تجاری چک به پایان می‌رسد و کسی که گواهی عدم پرداخت به نام وی صادر شده اختیار انتقال حق خود را در خصوص چک دارد و چون این اقدام حقوقی انتقال حق است نه انتقال چک، منتقل کننده مسئولیت تضامنی ندارد.
نظر اقلیت
چک بعد از صدور گواهی عدم پرداخت کماکان خاصیت تجاری بودن را دارد و منتقل کننده چک مسئولیت تضامنی در قبال انتقال گیرنده دارد.
ادله این نظریه:
1- صدور گواهی عدم پرداخت تاثیری در ماهیت تجاری چک ندارد یعنی ماهیت تجاری چک را تغییر نمی دهد و اینکه با صدور گواهی عدم پرداخت عمر تجاری چک به پایان برسد تصریح قانونی ندارد علیهذا منتقل علیه چک می‌تواند علیه انتقال دهنده نیز طرح دعوی نماید
2- ماده 245 قانون تجارت (در خصوص انتقال برات با ظهر نویسی) اطلاق دارد و شامل انتقال چک بعد از صدور گواهی عدم پرداخت نیز هست. پس انتقال چک حتی بعد از صدور گواهی عدم پرداخت یک نوع انتقال تجاری بوده و منتقل کننده مسئولیت تضامنی در قبال منتقل الیه دارد.