صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/03/24
برگزار شده توسط: استان قزوین/ شهر آوج
موضوع
مرجع صالح رسیدگی به جرم ترک نفقه در دوران نامزدی
پرسش
در صورتی که زوج در دوران نامزدی نفقه همسرش را پرداخت نکند مرجع صالح جهت رسیدگی به موضوع دادگاه محل اقامت زوجه و یا زوج می‌باشد؟
نظر هیئت عالی
دوران نامزدی بدون جاری شدن صیغه عقد دائم، علقه زوجیت ایجاد نمی کند؛ لیکن اگر با انعقاد عقد نکاح دائم دوران نامزدی شروع شود، ولی رابطه زناشویی وجود نداشته باشد، بنا به تصریح ماده 1106 قانون مدنی نفقه زوجه بر عهده شوهر است و ضمانت اجرای ترک نفقه در ماده 53 قانون حمایت خانواده پیش بینی شده است و در دوران نامزدی (با وجود عقد نکاح و عدم تشکیل زندگی مشترک در منزل واحد)، اصل بر آن است که اقامت زوج محل زندگی مشترک می‌باشد و مرجع صالح رسیدگی به شکایت ترک انفاق، حوزه قضایی محل اقامت زوج است.
نظر اکثریت
مرجع قضایی محل اقامت زوجه، مرجع صالح جهت رسیدگی به پرونده ترک انفاق در دوران نامزدی می‌باشد.
مبانی استدلال:
الف- در جرم ترک انفاق مقنن عدم پرداخت نفقه را جرم انگاری نموده است و محل تکلیف به پرداخت نفقه در فرض عدم زندگی مشترک طرفین عقد نکاح در محل واحد و دوران نامزدی، محل زندگی زوجه می‌باشد؛ چرا که با توجه به سکونت زوجه در محلی جدا از همسرش، زوج مکلف به پرداخت نفقه در محل سکونت زوجه می‌باشد. به عبارت دیگر رکن مادی جرم ترک انفاق در دوران نامزدی در محل سکونت زوجه به وقوع می پیوندد.
ب- حسب ماده 310 قانون آیین دادرسی کیفری مبنای صلاحیت محلی عنصر مادی جرم می‌باشد؛ چرا که عنصر قانونی جرم متن ماده قانونی و عنصر روانی محتوای فکر مرتکب است که در قالب رفتار او متجلی می‌گردد؛ بنابراین محل تجلی اندیشه مرتکب و بروز رفتار مجرمانه محل تحقق جرم محسوب می‌شود که عنصر مادی موضوع شکایت در شهر محل سکونت زوجه به وقوع می پیوندد.
نظر اقلیت
اصل بر آن است که محل اقامت زوج مرجع قضایی صالح جهت رسیدگی به شکایت ترک انفاق می‌باشد؛ مگر آنکه زوجه رضایت شوهر برای جدا بودن اقامتگاه را ثابت نماید.
مبانی استدلال:
با توجه به صراحت ماده 1105 قانون مدنی، ریاست خانواده از خصایص شوهر است و نیز حسب ماده 1005 قانون مدنی اقامتگاه زن شوهردار محل اقامت شوهر است و زوجه باید دلیل بیاورد تا با اجازه همسرش در محلی غیر از اقامتگاه وی سکونت دارد؛ لذا اصل بر این است که در دوران نامزدی محل اقامت زوج محل اقامت طرفین تلقی می‌گردد.