تاریخ نظریه: 1396/11/10
شماره نظریه: 7/96/2771
شماره پرونده: 1392-1/9-95
استعلام:
1- چنانچه نکاحی به علت تدلیس از ناحیه زوجه فسخ شود و دخول هم صورت گرفته باشد آیا زوجه استحقاق دریافت مهریه را دارد یا خیر؟
2- در صورتی که مهریه عندالاستطاعه ذکر گردیده باشد و محکومٌ‌له تقاضای اعمال ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی را کرده باشد آیا با توجه به ذکر عندالاستطاعه اعمال ماده 3 قانونی می-باشد یا خیر؟ با این توضیح که بعضی همکاران معتقدند چون مهریه عندالاستطاعه ذکر گردیده زوجه باید استطاعت مرد را در توان پرداخت یا معرفی اموال او ثابت نماید و اگر زن نتواند مالی معرفی کند حبس زوج جایز نیست و در مقابل عده ای معتقدند چون به هر حال زوج محکوم به پرداخت گردیده است عندالاستطاعه ذکر شدن مهریه در سند نکاحیه مانع از اعمال ماده 3 نیست چراکه اعمال ماده 3 مربوط به مدیونی است که از ادای دین استنکاف می‌ورزد و اعسار ایشان ثابت نگردیده و چه بسا شخصی مهریه او به صورت عندالاستطاعه ذکر شده باشد اما با وجود توان مالی نسبت به پرداخت دین اقدام ننماید.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- با توجه به فرض استعلام مبنی بر اینکه نکاحی به علت تدلیس از ناحیه زوجه فسخ شده و دخول هم صورت گرفته، مستنبط از مفاد ماده 1101 قانون مدنی (مفهوم مخالف)، زوجه استحقاق دریافت کل مهریه را دارد و متضرر از تدلیس، از باب مسئولیت مدنی می‌تواند به تدلیس‌کننده مراجعه و خسارات وارده به خود را مطالبه بنماید.
2- در صورتی که حکم به پرداخت مهریه از سوی دادگاه صادر شده باشد، ذکر عندالاستطاعه بودن مهریه در سند نکاحیه در این حالت تأثیری در اجرای حکم قطعی دادگاه و ضمانت اجرای مربوط به اجرای آن، از جمله اعمال مفاد ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی ندارد؛ البته در صورت طرح دعوای اعسار، مفاد ماده 7 قانون یادشده باید لحاظ شود.