انتقال کل مال مشاع توسط یکی از مالکین مشاع بدون اذن و خارج از حدود متعارف

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1384/07/20
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر چالوس

موضوع

انتقال کل مال مشاع توسط یکی از مالکین مشاع بدون اذن و خارج از حدود متعارف

پرسش

اگر دو نفر در مال مشاع شریک باشند و یکی از شرکا مال مشاعی اقدام به فروش شش‌دانگ مال مشاعی به غیر کند آیا عمل وی جرم است؟

نظر هیئت عالی

شریکی که بدون اذن یا خارج از حدود اذن و متعارف، در اموال مشاعی تصرف کند ضامن است. فروش کل مال مشاعی از طرف احد از شرکا به غیر، از مصادیق بارز تصرفات غیر مأذون در اموال شرکت بوده، علاوه‌ بر ضمان حقوق (مدنی) عمل وی نسبت به سهم شریک دیگر در حکم فروش مال غیر بوده و تحقق شرایط و ارکان بزه، مستوجب عقوبت کیفری است. با این ترتیب نظر اکثریت تأیید می‌شود.

نظر اکثریت

شریک مال مشاعی فقط به اندازه حصه خویش حق هرگونه تصرف حقوقی را دارد (مفاد ماده 583 قانون مدنی) ولی اگر بیش از حصه خویش دخل و تصرف کرد و اقدام به فروش کل مال مشاعی کند سوءنیت وی مفروض است و در این مورد عمل وی جرم است چون به هرحال او مالک کل مال نیست بلکه مالک حصه خویش است و تصرفات مازاد بر حصه‌‌‌‌اش فاقد اذن بوده و در صورت فروش کل مال مشاعی عملش جرم است.

نظر اقلیت

چون شریک در جزء جزء مال مشاعی شریک است و مالکیت در ذره ذره مال مشاعی ساری و جاری است، بنابراین تصور مال غیر، منتفی است و فروش مال غیر زمانی مصداق می‌‌‌‌‌یابد که کسی مال دیگری را بفروشد ولی در اینجا او مال خودش را فروخته است. مال مشاعی خویش را فروخته و ضمانت اجرای آن فقط حقوق مدنی است و واجد وصف جزایی نیست.